Atıf Ünaldı

Hep söylüyorum Metaverse ne ilk sanal gerçeklik dünyası, ne de sonuncu olacak. Ancak Meta Holding’in de etkisi ile gündemdeki yerini uzun süre koruyacak ve pazarlama alanında çok yenilikçi işlere imzasını atacak.

Eğlence Dünyası ve Konserler
· Son derece popüler çevrimiçi sosyal oyun Fortnite, 2019’da oyunun sanal alanında canlı bir konser başlattığında, Metaverse’in potansiyelini hızlı bir şekilde kavradı. Burada oyuncular canlı bir Marshmello konserine katılabildiler.
· Bir yıl sonra rapçi Travis Scott, yaklaşık 50 milyon katılımcıyı çeken beş konser dizisi verdi.
· Kaykay markası Vans Roblox’ta oyuncuların avatarlarını özelleştirmek için sanal bir mağazada kurdu. Bu mağazada alışveriş yapmak için de puan toplamak üzere bir “skatepark”. 2021’in sonunda çevrimiçi parkın 48 milyondan fazla ziyaretçisi vardı.
· Metaverse sadece eğlence dünyasını hareketlendirmedi. Aynı zamanda alışveriş dünyasını da önce lüks tarafta etkiledi.
· Aralık 2021’de başlatılan dünyanın ilk lüks moda oyununa ev sahipliği yapmak için Drest ile birlikte çalışan Valentino.
· İngiliz markası Burberry’nin, amiral gemisi Ginza mağazasının etkileşimli bir sanal kopyasını yarattı. Ziyaretçiler sanal mağazada gezinebildiler ve dijital simgeleri seçerek Burberry’nin İlkbahar / Yaz 2021 koleksiyonundan ürün satın alabildiler.
Türkiye’den de birkaç örnek verelim;
· İş Bankası reklamlarını Metaverse’de yayınlamaya başladı.
· 4129Grey ajans olarak markaları Metaverse’e taşıma konusunda çalışmalara başladı. Sektörün çok ödüllü ismi Alemşah Öztürk bunu bir açıklama ile duyurdu.
· Aktif Bank Metaverse’de yerini alan ilk Türk bankası oldu.
Asıl gelişme perakende sektörünün Metaverse’e gelip, alışveriş (e-ticaret’e) yön vermesiyle olacak. Bu sayede;
· Aynı gün içinde Land Rover’ın elektrikli modelini VR gözlüklerle test edip,
· Bir moda markasının defilesine gidip, seçtiğiniz ürünü test etme imkanına sahip olacaksınız.
· Bir zincir markete girip alışverişinizi hızlıca yapıp evinize gelmesini de sağlayacaksınız.
Ben Metaverse’ün geçmişte QR vitrinlerini metrolara koyarak satış yapmaya çalışan zincir marketler için bulunmaz bir fırsat olduğunu düşünüyorum. Üstelik bu arsa satın almak gibi riskli bir durum da değil. Bu konuda yapılan her ar-ge çalışması daha sonra ortaya çıkabilecek platformlar için de bir tecrübe ve know-how’ı içeriyor.

Denediklerim

Bu hafta bir dosya konusu hazırladım. Amacım çokça kullandığımız uygulamalar arasında olan online gıda dağıtımındaki durumu ortaya koymaktı. Malum dört senedir Mersin’de yaşadığım için bunu markalar için biraz daha zorlaştırarak burada yapmak istedim. Daha önce yaşadığım yer İstanbul Ataşehir bütün markaların en çok bulunduğu yerlerden biri, ancak Anadolu şehirlerindeki durumu incelemek istedim. Birkaç markanın burada servislerin olmadığı için onları listeden çıkardım. Kalan markalardan Yemeksepeti ile de daha geçen hafta müşteri ilişkileri kısmında sorun yaşadığım ve bu konuda zaten yardım alamadığımı yazdığım için onları da listeye almadım. İstegelsin’in iletişim ajansına ulaşamadığım için davetimi iletemedim. Sanıyorum bir değişiklik yapıyorlar. Getir ise sanıyorum bu tip bir kıyaslamadan çekindiği için, geri dönüş yapmadı.
Beni takip edenler bilir, çoğunlukla yazdığım konular iki yıl sonra kamuoyunun dikkatini çeker. Yani biraz erkenci olduğumu söyleyebilirim. Mesela bankaların mobil uygulamalarına dikkat etmeleri gerektiğini söyledikten tam iki yıl sonra geçen hafta bir bankanın mobil uygulaması üzerinden iki gencin 16 milyar TL’yi hesaplarına aktardıklarını gördük. Apple Watch ilk çıktığında saat sektörünü ciddi anlamda sallayacağını yazdıktan iki yıl sonra bunun gerçekleştiğini gördük, görmeye hala devam ediyoruz. Online gıda dağıtımı konusundaki düşüncelerimi de yazının sonunda yazdım.
Online gıda dağıtımı sektöründe neredeyse denediğim bütün uygulamalar, çok başarılı. Bu nedenle en büyük farkın, ürünleri teslim ve düzenden kaynaklanacağını düşünerek;
· hassas taşımayı kontrol etmek için yumurta,
· ürün seçimlerini kontrol etmek için meyve
· ürün çeşitliliğini kontrol etmek için diyabet ürünü,
· teslim hızımı kontrol etmek için dondurma
· bir üründeki farklı marka durumunu kontrol etmek için de kağıt ürünleri yani tuvalet kağıdı, havlu ve peçete sipariş ettik.

CarrefourSA

Özellikle su reyonunda aradığım çeşitliliği buldum. Markanın reklamlarında anlatıldığı gibi, balık reyonu çok iyi. Ürünler hem kaliteli hem de ucuz. Temizlenmiş olarak geliyor. Meyve, sebze reyonunda çeşitlilik fazla ve ürünler taze. Donmuş gıda başlığında simitten lahmacuna birçok ürün var.
CarrefourSA, siparişte poşet sayısını minimum tutmanın dışında bir de bez torba seçeneği eklemiş ki torbanın fiyatı 1.99 TL . Ben bu torbaları çok beğeniyorum.

Migros

Migros’un uygulamasında en çok dikkatimi çeken ürün bazında not ekleyebilme özelliği. Ürün çeşitliliği oldukça iyi. Teslimat sırasında maske, mesafeye dikkat ediliyor. Aldığım siparişte teslimat ücreti oluşmadı. Teslimat bahsi geçen zamanda, eksiksiz yapıldı.
Siparişlerim arasında diyabet ürün olarak Splenda seçmiştim. Bu ürün Mersin’deki Migros Online’da bile var. Kağıt ürünlerinin hem ekonomik hem de deluxe olanları var.
Donmuş gıdalar ve dondurma sorunsuz gelmişti. Meyve ve sebzeler hem tazeydi hem de üzerlerinde ürünü seçen kişinin ismi yazılarak poşetlenmişlerdi.
Son olarak, teslimatı gerçekleştiren çalışanın güler yüzü ve “Migros’u tercih ettiğiniz için teşekkür ederiz.” demesi benim çok hoşuma gitti.

Çıkarımlarım

Öncelikle online gıda dağıtımı sektörü sanıyorum dark store (karanlık mağazalardan), zincir marketlere kayacak.
· Türkiye İstanbul değildir. Sadece bu şehirde hizmet vermeyi bu sektörde kabul etmek mümkün değil. Bütün şehirlerde olmak gerekiyor.
· Ben hem Migros’un hem de CarrefourSA’nın bu işi hakkıyla yaptıklarını düşünüyorum.
· Üstelik her iki markanın da private label ürünleri var ve çok başarılı. Hem de çok ekonomik.
· Bu nedenle her iki markayı da kıyas kabul edilmez şekilde başarılı bulduğumu söylemeliyim.