Kubilay Kaptan
Koruma Kurulu Neyi Korur?
03 Şubat 2022 tarihinin haberlerinde İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin, Süleymaniye Camii’nin önüne yapılan binayla ilgili kurula gideceklerini belirten bir haber vardı.
Nisan 2019’da dönemin İBB’si bahsedilen yapının projesini yapıyor, koruma kurulundan onaylatıyor ve inşaata başlanıyor. Böylece, Kanuni Sultan Süleyman adına 1551-1557 yılları arasında İstanbul’da Mimar Sinan tarafından inşa edilen caminin, Mimar Sinan’ın kalfalık devri eseri olarak nitelendirilen, medreseler, kütüphane, hastane, sıbyan mektebi, hamam, imaret, hazire ve dükkânlardan oluşan Süleymaniye Külliyesi’nin önüne bina yapımı başlıyor.
Bu kültürel ve doğal mirasımıza yapılan ilk saldırı değil son da olmayacak. Ancak son zamanlarda sadece İstanbul’da olanların bir kısmını hatırlayalım:
Hüseyin Avni Paşa Köşkü: Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 2002’de aldığı kararla “yıkılmadan korunması gereken birinci grup kültür varlığı” olarak tescillenen köşk, Fethi Paşa Korusu›yla birlikte, yüzde 65›i 2009 yılında, yüzde 35›i 2013 yılında olmak üzere Cengiz İnşaat adlı şirkete satıldı. Cengiz İnşaat, restitüsyon projesini 7 Mayıs 2014›te Koruma Kurulu›na sundu. Anıtlar Yüksek Kurulu›nu köşkün restorasyonu için 23 Haziran 2014’te özel izin verdi. Beş gün sonrasında çıkan yangında köşk tamamen kül oldu. Yangına dair soruşturmada köşk bekçisine takipsizlik kararı verildi. Savcılık karara, itfaiyenin “yangının kasten çıkarıldığına dair dosyada yeterli delil yok” raporunu gösterdi. Tescilli köşkün sigortalanmadığı da ortaya çıkmıştı.
Özbekler Tekkesi: İstanbul Sultan Ahmet’te bulunan ve mütareke yıllarında İstanbul’dan Anadolu’ya geçmek isteyen insanlara ve silah sevkiyatına destek olan Özbekler Tekkesi’nin bitişiğindeki otopark alanında başlayan inşaat çalışmaları sırasında tarihi kalıntılar iş makineleriyle parçalandı. “Ocaklı Ada Kalesi” de denilen kalenin restorasyonunun tamamlanması ardından eleştiriler artarken, “Sünger Bob” benzetmesi de yapıldı.
Galatasaray Üniversitesi: 22 Ocak 2013 tarihinde meydana gelen yangında, okulun binasının çatısı tamamen yandı. İstanbul Ortaköy’de bulunan 148 yıllık tarihi ana bina kullanılamaz hale geldi. Elektrik kontağından çıkan yangında, çok sayıda tarihi eser ve kitap kül oldu.
Haydarpaşa Garı: İstanbul’un Kadıköy ilçesinde bulunan Haydarpaşa Garı, 1908 yılında İstanbul-Bağdat Demiryolu hattının başlangıcı olarak inşa edildi. 1917 yılı 1. Dünya Savaşı sırasında, gar deposunda bulunan cephanelerde yapılan bir sabotajla yangın çıktı. Binanın büyük bölümü hasar gördü ancak yeniden onarıldı. 28 Kasım 2010’da çıkan yangında ise binanın 4. katı kullanılmaz hale geldi.
Gaziosmanpaşa Okulu: Beşiktaş, Ortaköy’de yer alan ve otel yapılmak amacı ile boşaltılmak istenen Gaziosmanpaşa İlköğretim Okulu 2002 yılı Temmuz ayında “elektrik kontağı” sonucunda tamamen yandı. Yangından sonra yetkililer yapının tekrar aynen yapılacağı ve eğitim binası olarak işlevini sürdüreceği şeklinde açıklamalar yaptı; fakat otel yapıldı.
Kılıç Ali Paşa Cami: 11 Şubat 2011’de Mimar Sinan’ın 1580’de yaptığı eseri Tarihi Kılıç Ali Paşa Camii’nin restorasyonu sırasında çatısında yangın çıktı; yapıya fazla zarar vermeden söndürülen yangının sorumlusu olarak yine “elektrik kontağı” gösterildi.
Hünkâr kasrı: 19 Şubat 2011’de İstanbul’da bulunan Beyazıt Camii’nin avlusundaki tamamen ahşaptan yapılmış Hünkâr Kasrı’nda yangın çıktı; binanın üst katı küle döndü. Bu yangının da “elektrik kontağından” çıktığı açıklandı.
Kapalıçarşı: 23 Aralık 2012’de tarihi Kapalı Çarşı’nın Örücüler Kapısı’nda yangın çıktı.
Cağaloğlu Müdürlük: 25 Aralık 2012’de sabahın erken saatlerinde Cağaloğlu’ndaki 1865’te yapılan, 5 katlı İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü binası tamamen yandı. 147 yıllık tarihi yapının da “elektrik kontağı” yüzünden yandığı açıklandı.
Ruhsuz bedenlerin doldurduğu küresel bir mezarlığa döndürülmek istenilen İstanbul’un kültürel mirasına saldırılar devam edecektir.