Kubilay Kaptan
Bir Tablonun Anlattıkları “Moulin Rouge’da”
Fransız ressam Henri de Toulouse-Lautrec, onun dönemine kadar ikinci sınıf olarak görülmekte olan afişin bir sanat olarak değer kazanmasını sağlamıştır. Özellikle Moulin Rouge pavyonunu anlatan resimleriyle büyük üne kavuştu. Kısa ömründe çok sayıda eser üretti ve Vincent Van Gogh gibi ressamlarla birlikte Art izlenimcilik akımının en tanınmış ressamlarından birisi oldu.
Henri de Toulouse-Lautrec, 24 Kasım 1864 tarihinde Albi, Tarn, Fransa‘da doğmuştur. Tam adı Henri Marie Raymond de Toulouse-Lautrec-Monfa’dır. Anne ve babası kardeş çocukları olduğu için, akraba evliği nedeniyle ne olduğu saptanamayan genetik bir hastalıkla dünyaya geldi. Annesi Kontes Adèle Zoë Tapié de Celeyran, babası Kont Alphonse Charles de Toulouse-Lautrec-Monfa’dır. 1867 yılında doğan kardeşi Richard bir yaşında ölünce anne-babası bu olaydan sonra 1868 yılında ayrıldı. Henri de Toulouse-Lautrec, 1868 yılında annesi ile birlikte Paris‘e taşındı.
Henri dnes Lisesi’nde okudu bu sırada resme olan ilgisi arttı. İlk resim derslerini hayvan ressamı Rene Princeteau‘dan aldı. Bu yıllarda genetik hastalığından kaynaklanan bir kemik rahatsızlığı başladı ve annesiyle birlikte Albi‘ye döndüler ve okul yaşamı sona erdi. Özel bakım altında yaşamaya ve özel derslerle eğitimini sürdürmeye başladı. Kırılgan kemikleri ve asimetrik vücut yapısı nedeniyle babası ondan uzaklaşırken, annesi resme yönelmesi için ona destek oldu.
Henri de Toulouse-Lautrec, köklü bir Fransız aileye mensup olmasına rağmen yaşamını aristokratların arasında değil, aristokratların hor gördüğü kenar mahallelerdeki eğlence hayatının içinde yaşadı. Özellikle Moulin Rouge pavyonunu anlatan resimleriyle büyük üne kavuştu.
Henri de Toulouse-Lautrec, Mayıs 1878 ayında 14 yaşında iken geçirdiği bir kaza sonucu sol bacağı, 1879’daki bir kaza sonucu sağ bacağı kırıldı ve sakat kaldı. Fiziksel acılarla dolu bir gençlik dönemi geçirdi. Aynı zamanda bu dönemde farklı tekniklerde binlerce resim yaptı. Ressam olma kararını vermesi üzerine annesi ile birlikte Paris‘e taşındılar. 1883 yılında liseyi bitirip Paris Güzel Sanatlar Yüksek Okulu‘nda eğitim aldı.
Henri de Toulouse-Lautrec, 1882’den itibaren Paris Akademisi öğretmenlerinden Léon Bonnat‘ın atölyesinde çalıştı.
Bir yıl Rene Princeteau‘nun stüdyosunda çalıştı ve pek çok ressamla tanıştı. Bir yandan da Fernand Cormon‘un stüdyosuna 1886 yılına kadar devam etti. Fernand Cormon‘un atölyesinde Emile Bernard, Henri Matisse ve Vincent Van Gogh‘la tanıştı.
Yalnız çalışmaya karar vererek Fernand Cormon‘un atölyesinden ayrıldı ve sanatçı mahallesi Montmartre’a yerleşti. 1886’da Montmartre’da Caulincourt Sokağı’nda, 1897’ye kadar çalışacağı atölyeyi kiraladı. Buradaki yoksul serserilerin arasına karıştı. Gece hayatına, içkiye daldı. Günlerini resim yaparak ve içki içererek geçirdi. 1884 yılında «Mirliton» adındaki kabare sahibi Aristide Bruant, Henri de Toulouse-Lautrec’dan illüstrasyonlar yapmasını istemiş ve çalışmalarını kabarede sergilemeye izin vermişti. Lautrec bu sayede Montmartre’da kısa sürede adını duyurdu. 1887’de Le Tabourin kabaresinde Vincent Van Gogh ile birlikte sergi açtsam Edgar Degas‘dan ve Japon resim sanatından etkilendi.
Henri de Toulouse-Lautrec‘ı asıl üne kavuşturan eseri Paris‘in ünlü pavyonu Moulin Rouge‘u anlatan 1891 tarihli afiş çalışması oldu. Klasik anlayışın dışına çıkarak poster çalışan Lautrec, reklam amaçlı çalışmalara sanatsal bir dil kazandırdı. Afişlerinde daha çok dönemin ünlü kabare şarkıcılarını ve dansçılarını resmetti.
“Moulin Rouge'da” Toulouse-Lautrec'in 1889'da Paris'te inşa edilen Moulin Rouge kabaresini betimleyen birkaç çalışmasından biridir; diğerleri arasında The Dance ve Moulin Rouge: La Goulue posteri yer almaktadır. Arka planda, sanatçının kendi portresi resmedilmiştir.
Resim, merkeze yakın bir yerde, kabare zemininde bir masanın etrafında oturan üç erkek ve iki kadından oluşan bir grubu tasvir ediyor. Sağdan sola, masadaki insanlar arasında Édouard Dujardin, dansçı La Macarona, fotoğrafçı Paul Secau ve fotoğrafçı Maurice Guibert yer alıyor. Sağ ön planda, görünüşe göre farklı bir masada oturan, yüzü belirgin bir şekilde aydınlatılmış kısmi bir profili görülen İngiliz dansçı May Milton var. Sağdaki arka planda Moulin Rouge dansçısı La Goulue ve bir kadın yer almakta. Ortada sol arka planda Toulouse-Lautrec'in yanı sıra Gabriel Tapié de Céleyran gösteriliyor.