‘Derbyli’ Joseph Wright (3 Eylül 1734 - 29 Ağustos 1797) İngiliz manzara ve portre ressamıydı. "Sanayi Devrimi'nin ruhunu ifade eden ilk profesyonel ressam" olarak kabul edilir. Wright, aydınlık ve karanlık kontrastını vurgulayan chiaroscuro efekti ve mumla aydınlatılmış konuları işlediği resimleri ile dikkat çekti.
• • •
17-18. yüzyıl sanatçıları geleneksel konuları sekülerleştirmeye başlamışlardı: temsil edilen dünyanın ve entelektüel anlayışın gidişatını büyük ölçüde değiştiren din ve dogmanın yerini bilim ve entelektüel keşifler almıştı. ‘Wright, endüstriyi ve çağın bilimsel deneylerini tasvir eden ilk sanatçıydı: böyle bir konu seçimi, Barok’ta popüler olan mitolojik veya tarihsel sahnelerden radikal bir sapma idi. Ayrıca tabloları daha önce sadece dini resimleme için ayrılmış bir duygu ve insanın başarılarında bir huşu hissi taşır.
• • •
Işık çağının ve endüstri ihtilalinin en önemli tanığı olan sanatçı, 1782 yılı civarında Arkwright’s Cotton Mills by Night (Gece Vakti Arkwright Pamuk Fabrikası) adlı bir tablo yapmıştır.
• • •
Wright’ın tablosu, endüstrileşmenin tarihi üzerine yazılmış pek çok kitapta, fabrika üretiminin İngiltere kırsalı üzerindeki etkisini (onlarca yıl geniş kitleler tarafından hissedilmemiş bir etkiyi) göstermek için kullanılmıştır.
• • •
Bu tablonun tuhaflığı kısmen, normalde yabani ve ağaçlıklı gibi görünen kırsal bir alan içerisine, altı ve yedi katlı tuğla binaların ölçülü ama hiç de göze hitap etmeyen bir biçimde yerleştirilmesinden gelir. Tarihçilerin kaydettiği gibi, İngiliz mimarisinde örneği görülmemiş yapılardır bunlar.
• • •
Ancak tablonun en sarsıcı tarafı, baltalarla dolu gökyüzünü aydınlatan dolunay ile pamuk fabrikalarındaki gaz lambalarının aydınlattığı küçücük pencereleri bir gece manzarası içinde bir arada resmetmesidir.
• • •
Fabrikaların yapay aydınlatması, zaman ve çalışma arasındaki ilişkinin, ay ve güneş hareketlerinin döngüsel zamansallıklarından koparılarak rasyonelleştirilen soyut bir ilişki haline geldiğini ilan eder.
• • •
Arkwright’ın fabrikalarının yeniliği, buhar makinesi gibi ya da yakında üretilmiş eğirme tezgâhı gibi mekanik bir belirleyici unsur değil, iş ve zaman arasındaki ilişkinin radikal bir yeniden kavramsallaştırılmasıdır.
