Memetcan Demiray

Spotify 2022'nin "en"ler listesini yayınladı, ortalık karıştı! UZİ, Çakal, Sefo, Lvbel C5... İyi de kim dinliyordu bunları? "Varoş" sözler ve elektronik ritmler... Yoksa "Z kuşağı"nın IQ seviyesinde bir sorun mu vardı? Sakin geçen bir haftada Türkiye, bu kez "müzik" üzerinden kamplaşmayı başardı!

Bu hafta yurtta ve dünyada tüm beyaz yakalılar, Airpods sevdalıları ve "Instagrammer"lar için çok özeldi. Çünkü "bedava" müziğin adresi Spotify, geleneksel hâle getirdiği "wrapped"i yayınlayacak, 2022'de neler dinlediğimizi bize özel bir konseptle bildirecekti!
Eğitimini yıllar önce tamamlamış, bir plazada 8-18 çalışan dijital yetişkinler için tatlı bir karne heyecanıydı adeta... İşte hafta sonları "Indie" barlardan "check-in" yapan Damla... Meğer telefonunda en çok Sertab Erener dinlemişti! Ve sıkı rock'çı bildiğimiz Taylan Berke... Nasıl olduysa onun favori 5'ine Neşet Ertaş da girmişti!
Kimi Latin müziklerine ilgisini üstü örtülü bir gururla, kimi Türkçe pop ağırlıklı listesini yüzünü kapatan maymun emojisiyle "utanarak" paylaşıyordu. Yaşasın Spotify!.. Mahrem zevklerimiz nihayet "story" hâlini almıştı!
Kişiler neyse de kurumlar daha önemliydi tabii... Ve esas kıyamet, Türkiye'nin "en çok dinlenenler" listesinde kopacaktı.

UZİ, ÇAKAL VE SEFO... BUNLAR DA KİMDİ?!

UZİ, Çakal, Ezhel, Lvbel C5 ve Sefo!.. Spotify'da Türkiye'nin bu yıl en çok dinlediği beş isimdi. İyi de bunlar kimdi?! Adlarına bakılırsa "atonal caz" ya da barok müzik yapmadıkları kesindi... Olsa olsa tarzları hip-hop veya "rap"ti...
Nitekim biraz araştırınca durumun böyle olduğu anlaşılıyordu. Fakat şimdi yeni bir sorun vardı: Kimdi bu arkadaşların dinleyici kitlesi?.. Konu Ekşisözlük'e taşınıyor, günlerce sürecek bir tartışma alevleniyordu.
Kimilerine göre liste, AKP ile 20 yılda son derece kalitesizleşen toplumun, kimilerine göreyse ortalama IQ'su 86'ya düşen ülkenin yansımasıydı. Öyle ya, "X kuşağı" Zeki Müren'lerle, Pink Floyd'larla büyümüştü. "Y kuşağı" için de en alt seviye Demet Akalın, Serdar Ortaç'tı. Ama onlarda bile iyi-kötü bir melodi, güfte vardı. Oysa bu "varoş" sloganlar ve elektronik ritimler... Olsa olsa nargilecilerde "seri köz" isteyen kirli sakallı yeni yetmelerin, egzozu patlak Şahin'e dört erkek doluşup Kadıköy'de fink atanların zevkiydi: "Keko rap"... WhatsApp'ta "sesli mesaj", TikTok'ta "kısa video" paylaşan, abur cubur bir "kültür" iklimine doğan "Z kuşağı"nın yeni gözdesiydi.

ANA TEMA: ŞÖHRET VE PARA...

Peki nasıl bir müzikti "keko rap"?.. En iyisi cesaret edip Youtube'a girmek ve bizzat bakmaktı! Listenin en popüleri UZİ... Saç tıraşı ve tipiyle günde yüzlercesini gördüğümüz gençlerden biriydi. Ama çok sayıda dövmeyle hemen fark ediliyordu. Bir yılda 86 milyon izlenen "Paparazzi" şarkısında "işret", "içmek" ve "manitalar"dan söz ediyodu. Şöhret ve para... "İki güç bir arada"ydı!
Bilgisayar oyunlarını andıran bir başka klibinde de araba yarışları, kadın kalçası, küfür, sigara dumanı ve silahtan geçilmiyordu! Mercedes, "makina", manita, "hatun taş"... "Kral biziz" diyen UZİ'nin renkli (!) dünyasında favori marka Louis Vuitton'du. "Arasan da" klibi tam 79 milyon kez izlenmişti. Gene spor araba, aşk, silah, sigara... UZİ'nin "favela"sında bizlerleydi.
Google'da boyu, "memleketi" ve sevgilisi çok aratılan, bir dönem adı Aleyna Tilki'yle anılan Utku Cihan Yalçınkaya... "Abici gang"lerin dünyası Güngören'in yeni İbrahim Tatlıses'iydi!

'KEKO' DEĞİL, MAÇO!..

Listenin iki numarasındaki Çakal'da da temalar benzerdi. 53 milyon izlenen "İmdat"ta araba, kafayı bulma, "dalga" ve "her gün farklı hatunlar"dı mevzu!.. Keyiften "imdat" denen bir yaşam... "Keko"luğun yerini "maçoluk" alırken Bursa'dan Emirhan Çakal, arabasını ille de valelere teslim ediyordu!
Derken bir başka "rap"çi... Lvbel C5'in'in "Movie"si de nargile dumanlı ve bol küfürlüydü. Ama "Gelmezsen Gelme"de Prada gözlükle "iyi yollar"ı seçmişti. Madrid ve Maldiv... Sakarya Akyazı'dan "Süleyman Burak Bodur"un sevgilisiyle tatil hayaliydi.
Ve Batuflex... "Fendi Gucci Prada" şarkısında "Villa, Kaş, Antalya"yla mutluydu. "Geldiği yer çöplük"tü ve şimdi sevgilisini havuz başında ağırlıyordu. İtilip kakılırken bir anda köşeyi dönen Orhan'ların, küçük Emrah'ların milenyum versiyonu... Esenler'den Batuhan Uzunkol'un şarkıları da lüks ve şatafatla doluydu.  
Ve Sefo.... "Affettim" ile diğerlerinden çok daha romantik kalıyordu. "Kafası leyla" bir Müslüm, aşkından vazgeçebilen postmodern bir Ferdi... Samsun'un romantik sesi Seyfullah Sağır... "Türkiye'de en çok dinlenen"ler listesinde beşinciydi! 

'KUSURLU BİR DÜNYA'DA IQ SORUNSALI...

Rahmetli hocamız Ömer Naci Soykan, "Müziksel Dünya Ütopyasında Adorno İle Bir Yolculuk" adlı kitabında müziği "kusursuz bir dünya" kurma eylemi olarak niteliyor. Elbette bunu derken Schubert'lerin, Arnold Schoenberg'lerin evrenini kastediyor.
Bugün her şey tersine dönmüş sanki... Son albümünde Megadeth'in ana teması savaşlar gene... Die Toten Hosen kaç şarkıdır Avrupa'da toplumların bölünmüşlüğünü anlatıyor. Ve Iron Maiden'ın "The Writing on the Wall"u içinde bulunduğumuz çağı Babil'e benzetiyor. Baksanıza, Tarkan bile yılın "hit"i "Geçcek" ile siyasete soyunuyor! Spotify yüzyılında müzik, "kusurlu bir dünya"dan kuruluyor.
Bizim "kusurlu dünya"mız ise iyi eğitim alamasa da Batı standartında "rap" yapan, bu berbat ekonomide "kısa yoldan zenginlik" hayalleri kuran, "eğlenme"nin neredeyse "ayıp" hâline geldiği bir toplumda "maksimum hazzı" arayan gençler olarak ortaya çıkıyor. Bir zamanların "yoz kültür"üyken 2000'lerde "itibarı iade edilen" arabesk... Şimdi "keko rap" formunda gettoları büyülüyor.
Bu "sosyolojik tablo"dan bir "IQ testi" çıkarmak da Kaş'ta 10 günlük tatil için 300 küsur gün holdinglerde çalışan, boş zamanlarını "yatırım amaçlı ikinci el araba" sayfalarında geçiren beyaz yakalılara düşüyor. Metallica'nın 6 yıl aradan sonra çıkardığı "Lux Æterna"ya burun kıvıran Airpods sevdalıları... Spotify'ın verdiği "saatte 6 atlama hakkı"yla cuma gecesi yayınlayacağı "single"ları beklemeye devam ediyor.

'Keko rap' sevmeyenler için!.. YILIN PUNK 5'i

1- The Chats - Get F**ked
2- Kathleen Turner Overdrive - Autosomal (EP)
3- The Hellacopters - Eyes of Oblivion
4- Die Toten Hosen - Alles Aus Liebe
5- Otoboke Beaver - Super Champon