Latin Amerika'ya demografik açısından bakıldığında, gayrimenkul ve tüketim malları sektörlerinin cazip olduğu görülür. Genç ailelerin çok sayıda mal ve hizmet satın alması ve yaşamak için evler satın alması gerekmektedir.
İnşaat sektöründeki çok uluslu şirketlerin uluslararası çalışan şirketlere dönüşmesi koşulların doğrudan bir sonucudur. Camargo Correa, Odebrecht, Andrade Gutierrez ve OAS gibi büyük Brezilya şirketleri uluslararası şirketlere dönüşürken bölgedeki ekonomik büyümeyi de teşvik etti. Bu nedenle, Brezilya, dünyanın en büyük altıncı ekonomisi ve gelişmekte olan en önemli beş ulusal ekonomiden oluşan bir koalisyon olan BRICS'in bir parçası olarak küresel süper güçlerden biri olarak kabul edildi. Bununla birlikte, her zaman olduğu gibi, ekonomik büyüme masalı uzun sürmedi.
2008'de Brezilya Federal Polisi, 1926'da Sebastião Camargo tarafından kurulan ve 2014 yılında 22 ülkedeki operasyonlar sayesinde 9.656 milyar dolar net gelir elde eden bir inşaat şirketi olan Camargo Corrêa tarafından işlenen mali suçlara dair güçlü kanıtlar buldu. Kara para aklama üzerine birkaç kitabın yazarı olan federal yargıç Fausto Martin de Sanctis aracılığıyla, Kumdan Kale Operasyonu (Operation Sandcastle) kapsamında söz konusu inşaat şirketinin üst yönetiminin telefon dinleme ve takibinin yanı sıra evlerinin aranmasına izin verildi. Hem şirket başkanı Dalton Avancini hem de başkan yardımcısı Eduardo Hermelino Leite, multimilyon dolarlık sözleşmelerin verilmesi karşılığında Latin Amerika ve Afrika ülkelerindeki farklı kamu görevlilerine birkaç milyon dolar rüşvet ödediklerini doğruladılar.
Ancak adli işlemler başarılı olmadı. Brezilya Yüksek Adalet Mahkemesi, anonim ifadeye dayandığı için soruşturmayı reddettiğinde Camargo Corrêa galip geldi. İddia makamı temyize gitmesine rağmen, Yüksek Federal Mahkeme Bakanı Luis Roberto Barroso, Şubat 2015'te temyizi reddetti. Buna rağmen, Kumdan Kale Operasyonu daha sonraki senaryoların ortaya çıkmasına yardımcı oldu. Camargo Corrêa'nın yöneticileri, güçlü bir Brezilya şirketi olan Odebrecht'in önderlik ettiği bir yolsuzluk ağının varlığını ortaya çıkararak diğer inşaat şirketleriyle işbirliği yaptıklarını itiraf ettiler.
Çok uluslu bir şirket olarak Odebrecht, ABD finans sistemini offshore şirketler aracılığıyla sahtekarlık faaliyetleri için kullandı. Bu nedenle, ABD Adalet Bakanlığından Yargıç Raymond Dearie, Yabancı Yolsuzluk Uygulamaları Yasasını ihlal ettiği için şirketi 2.6 milyar dolar ödemeye mahkum etti. Şu anda Oto Yıkama (Car Wash) olarak bilinen operasyon, Başsavcı Yardımcısı Sung-Hee Suh tarafından yürütülen kapsamlı cezai soruşturma sayesinde başladı. Hazırlanan rapor, Odebrecht yolsuzluk planının rüşvet vermek için kullanılan paranın izini sürmeyi son derece zorlaştıracak şekilde ve ustalıkla tasarlandığını açıklıyordu.
14 Ocak 2015'te polis memuru Newton Ishii, 87.000 çalışanı olan bir petrol şirketi olan Brezilya'nın en büyük şirketi ve Latin Amerika'nın en büyük devlet şirketi olan Petrobras'ın yöneticisi Nestor Cervero'yu tutukladı. Cervero, Dilma Rousseff ve Luiz Inacio Lula da Silva idareleri sırasında farklı hükümet yetkililerine büyük miktarlarda paranın teslimatı konusunda Odebrecht ile pazarlık yapmakla suçlandı.
Cervero'nun tutuklanması, Odebrecht'in yönlendirdiği yolsuzluk fısıltılarını çözmenin ilk adımıydı, çünkü bu tür işlemler sayesinde inşaat şirketi, 2003 yılından itibaren Brezilya hükümeti ile çok sayıda sözleşme imzalamıştı.
19 Haziran 2015'te Odebrecht'in CEO'su Marcelo Odebrecht tutuklandı. Pazarlık talep eden diğer kamu görevlileriyle de benzer işlemler gerçekleştirildi. Senatör Delcidio do Amaral (aynı zamanda Dilma Rousseff ve Luiz Inacio Lula da Silva'nın karıştığını itiraf etti) ve Andre Esteves (Brezilya'nın en zengin adamlarından biri olan BTG Pactual Bank'ın Başkanı) aynı yılın 26 Kasım'ında gözaltına alındı, delilleri yok etmek ve polis soruşturmasını engellemekle suçlandı. Üç eski yöneticinin her biri Noel'i 9 metrekarelik hücrelerde bir yatak, bir sandalye, hediyeler olmadan ve sadece iki haftalık ziyaretle geçirdi.
BBC tarafından "tarihteki en büyük yabancı rüşvet vakası", New York Times tarafından "tarihin en büyük yolsuzlukla mücadele anlaşması" olarak adlandırıldı. İspanyol gazetesi ABC ve İngiliz gazetesi The Guardian "tarihin en büyük yolsuzluk skandalı: Odebrecht Latin Amerika ve Afrika'daki 12 ülkede 800 milyon dolar rüşvet dağıttı bu da birçok hükümet yetkilisinin ve iş adamının hapse atılmasına yol açtı” diyerek haber yaptı.
Prestijli bir şirketin kâr arayışını kurumsal değerlerinin üzerinde görmesine ne sebep oldu?
Yarın devam edeceğim.
