Kubilay Kaptan

Yüzyıllar boyunca Nuh’un gemisi üzerine anlatılanlar, birçok sanatçıya esin kaynağı olmuş ve konu üzerine birçok eser oluşturulmuştur. Bu eserler pek çok kilise ve katedral duvar, tavan ve pencerelerine, birçok kitap ve tuvallere aktarılarak günümüze değin ulaşmıştır.

Konusu ‘Tufan’ olan ve özünde din kavramını ele alan, Rönesans’ın hümanist ruhunu yansıtan Michelango’nun bir eseri Sistinia Şapeli’nin tavanındaki, 1508-1512 yılları arasında yapılmış “Nuh’un Kurban Sunuşu” adlı freskodur.

Michelangelo, Nuh’un Kurban Sunuşu konulu kompozisyonunda Nuh ve ailesini, ‘Tufan’ felaketinden kurtuldukları için Tanrıya şükretmek amacıyla, bir kurban ritüeli halinde resmetmiştir. Sistinia Şapeli’nin tavanında yer alan bu freskin kompozisyonunda taştan bir sunak ve etrafında sekiz kişi tasvir edilmiştir.

Buradaki figürler bir ritüelin hazırlığı içerisinde taş sunağın etrafında yerlerini almışlardır. Yaşlı ve kırmızı renkli kıyafeti ile freskin ortasında yer alan figür Nuh’u, yanındaki yaşlı kadın ise karısını simgelemekte. Diğer figürler ise Nuh’un oğulları ve oğullarının eşlerini tasvir etmektedir. Nuh zaten; eşi, üç oğlu ve oğullarının eşleri ile birlikte sekiz kişi olarak gemiye binmişlerdi. Sunağın içinde, kesilecek kurbanlar için ateş yanıyor, yerde ki figür ateşe bakıyor ve diğer iki erkek figür kurbanları hazırlarken onlara iki kadın figür yardım ediyor.

Resmin tam ortasından geçen bir dik çizgi bakışımızı kompozisyonun üst kısmındaki Nuh’a yönlendirir. Nuh tüm dikkatini kurban ritüeline vermiş, sunağın arkasında sağ elini göğe kaldırarak betimlenmiştir. Nuh’un üzerinde kırmızı bir elbise vardır. Aynı renk elbiseyi ileride ‘Nuh’un Sarhoşluğu’ adlı resimde de görelecektir.

Resimde yarı kapalı bir mekânda beş figür tasvir edilmiştir. Alt kısımda Nuh’u betimleyen yaşlı erkek figürü kendinden geçmiş bir durumda yarı uzanmış bir pozisyondadır. Büyük bir fıçının önündeki figürün arkasında bir testi ve yanında boş bir kase görülmektedir. “Nuh’un sarhoş ve çıplak halini istismar eden hain oğul seyirciye arkası dönük olarak tasvir edilmiş, “Lanetlenişi” yüzü gösterilmeyerek değersizleştirilmiştir”. Diğer bir figür ise Nuh’un çıplak vücudunu örtmek için hareketlenmiştir. Kompozisyonun sol tarafında, asıl konunun dışındaymış gibi görünen, Nuh’un sarhoşluğunun betimlenmesiyle ilgisi olmayan bir figür daha bulunmaktadır. Bu figür Nuh’un toprağı işlerken betimlenmiş durumudur.

Kutsal Kitaba aykırı da olsa Nuh ve oğullarını çıplak resmetmiş olmasının nedeni, Michelangelo’nun insan anatomisini özellikle Yunan ve Roma heykellerini incelemesine ve ideal insan vücudunu eserlerine yansıtması isteğinden kaynaklanmaktadır.