Kubilay Kaptan
Bir tablonun anlattıkları: “Haziran Alevi”
Haziran Alevi, Sir Frederic Leighton’ın 1895’te ürettiği bir tablodur. Kare kanvas üzerine yağlı boyalarla boyanmış olan bu tablo, Leighton’ın klasikçiliğini gösteren başyapıtı olarak kabul edilir. Tasvir edilen kadının, Yunanlıların sık sık yaptığı uyuyan peri ve naiad figürlerini ima ettiği düşünülmektedir.
Haziran Alevi ilk olarak Leighton’ın diğer eserlerinden biri olan Summer Slumber’da mermer bir banyoyu süslemek için bir motif olarak başladı. Leighton, ortaya çıkan eseri çok beğenince, onu kendi başına bir resim olarak yaratmaya karar verdi.
Sanat tarihçisi Andrew Graham-Dixon’a göre, “Poz, Michelangelo’nun Floransa’daki Medici Mezarları’nda bulunan ve Leighton’ın Batı sanatının en büyük başarılarından biri olarak gördüğü ünlü Gece heykelininkiyle benzer bir şekilde modellenmiştir.” Uyuyan kadını belirlemek için birkaç ön çizim yaptı; özellikle sağ kolunun açısını doğal göstermekte zorlanıyordu. Çalışmaları, Leighton sonuca varmadan önce resmin en az dört evrimsel taslaktan geçtiğini gösteriyor. Bu çalışmalardan dördü çıplak, biri dökümlüdür. Dökümlü figür en az gerçekçi görünüyor ve Leighton’ın doğaya bir sadakat elde etmek için çıplak bir modelden çizim yapma ihtiyacını gösteriyor. Sağ üstteki zehirli zakkum dalı muhtemelen uyku ve ölüm arasındaki kırılgan bağı simgeliyor.
Courtauld Enstitüsü’nün kurucusu Samuel Courtauld, onu “var olan en harika tablo” olarak nitelendirdi. Uyuyan kadının giydiği şeffaf malzemenin gerçekçiliği, şaşırtıcı derecede zengin renkler ve mükemmel şekilde yeniden yaratılmış mermer çevre, Leighton’ın çalışmalarının ve doğal ışığın kullanımının karakteristiğidir. Arka planda gün batımının erimiş altın olarak görünmesine izin veriyor.
Tablonun ilk sahipleri The Graphic dergisi, 1895’te Noel hediyesi olarak verilen yüksek kaliteli bir reprodüksiyon yaratmak için tabloyu satın aldı. Leighton, Ocak 1896’da öldüğünde, cenaze alayının önünden geçen ofis penceresine kondu. 1900’lerin başında Ashmolean Müzesi’ne ödünç verildi; bundan sonra kayboldu. Tablo, 1960’ların başında bir Battersea evinde bir bacanın üzerine kutulanmış olarak yeniden keşfedildi. Andrew Lloyd Webber kısa bir süre sonra Kings Road’daki bir dükkânda gördü, ancak büyükannesi ona istenen fiyat olan 50 sterlini vermeyi reddetti ve “Dairemde Viktorya dönemi çöpleri olmayacak” dedi.
Beş yıl sonra vali seçilecek olan ünlü Porto Rikolu sanayici ve politikacı Luis A. Ferré, 1963’te Porto Riko’daki Museo de Arte de Ponce için resim ve heykel satın almakla meşguldü. “Bu kadar geç Viktorya dönemi öneme sahip bu eserin Amsterdam’da Luis A. Ferre tarafından 1960 yılında 1.000 dolardan daha az bir fiyata satın alındığını bilmek son derece ilginç.” Tablo, aynı zamanda dünyanın dört bir yanındaki önemli sergilere ödünç verildi. Haziran Alevi, 2008’de Madrid’de Museo del Prado’da, 2009’da Almanya’da Staatsgalerie Stuttgart’ta ve 2015’te New York’ta Frick Collection’da sergilendi.
2015 yılında, Roxburghe Düşesi Mary Innes-Ker’in ölümünden sonra Bamber Gascoigne’ye miras kalan malikânede, bir yatak odası kapısının arkasında, resim için orijinal bir kalem ve tebeşir çalışması -modelin başı– bulundu. 2016 yılında tablo Kensington’daki Leighton House Museum’a ödünç verildi ve oluşturulduğu stüdyoda sergilendi.
Kadının vücudu bir sır olarak kalsa da, yüzünün Leighton’ın 1890’lardaki iki favori modelinden biri olan Dorothy Dene veya Mary Lloyd’a ait olduğuna dair spekülasyonlar bulunmaktadır.