Kubilay Kaptan

17 Eylül 1886 tarihinde Kadıköy’de doğan Feyhaman Duran’ın babası, şair Süleyman Hayri Bey; annesi ise Fatma Hanım’dır. Küçük yaşta annesini ve babasını kaybeden Feyhaman Duran, Galatasaray Mekteb-i Sultânîsi’nden mezun olmuş ve başarılı bir öğrenim hayatı geçirmiştir.  Prens Abbas Halim Paşa tarafından tüm masrafları karşılanarak resim öğrenimi için Paris’e gönderilmiştir. Önce Académie Julian, sonra Académie des Beaux Arts’ta okumuştur. 1913 yılında yurda döndükten sonra kısa bir süre İnâs Sanâyi-i Nefîse Mektebi’nde, daha sonra da emekli olduğu 1951 yılına kadar Sanâyi-i Nefîse Mektebi’nde resim öğretmenliği yapmıştır.

1922 yılında ressam Güzin Hanım ile evlenmiştir. Galatasaray ve Osmanlı Ressamlar Cemiyeti sergilerine düzenli olarak katılmıştır. 1938-1944 yılları arasında düzenlenen ve her yıl on ressamın gittikleri yerleri resimleyebilmeleri için farklı şehirlere gönderildikleri “Yurt Gezileri” 3 adlı projeye katılmış, bu etkinlik kapsamında 1938 yılında Gaziantep’e gönderilmiştir.  İstanbul resimlerinde Boğaziçi, Büyükada, Göksu, Anadolu Hisarı’nı izlenimci bir üslupla resimlemiştir. Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümü profesörü olan ressam, 1970’te vefat etmiş ve cenazesi 8 Mayıs 1970 tarihinde Beyazıt Camii’nden kaldırılarak Sakızağacı Şehitliği’ne defnedilmiştir.

İbrahim Çallı ile birlikte Atatürk’ün portrelerini yapmakla görevlendirilen ilk Türk ressamlarından

olan sanatçı, Cumhuriyetimizin kurucusu ve ilk Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk (1881-

1938) portrelerinde canlı modelden çalışmamış, Atatürk’ü gördükten sonraki izlenimlerinden ve fotoğraflardan faydalanarak onu resmetmiştir.

Topkapı Sarayı Koleksiyonu’nda “Feyhaman” imzalı üç Atatürk portresi bulunmaktadır. Bunlardan ilkinde Atatürk, 1915’te Anafartalar Grup Komutanlığı dönemi üniformasıyla resmedilmiştir. Başında “Enveriye” veya “kabalak” denilen tipte askerî başlık, üzerinde hâkî renkli ceketi vardır. Bu eser, orijinalini Avusturyalı ressam Kraus’un yaptığı portrenin Feyhaman Duran tarafından yapılmış kopyasıdır.

Sanatçı, 1959 tarihli ikinci tablosunda Atatürk’ü sivil kıyafetli olarak resmetmiştir. Koleksiyondaki üçüncü portre ise Atatürk’ün askerî üniforma ile resmedildiği yarım boy gençlik portresidir. Başında kalpak, üzerinde yakası kürklü gri pelerin, yakasında müşir nişanı, göğsünde madalyası vardır.

Sanatçının saraydaki “aydın portreleri”, ilk olarak 1997 yılında, Cumhuriyet tarihimizden bir kesit sunmak ve dönemin kültür-sanat ortamını yansıtmak amacıyla Hazine Koğuşu’nda açılan “Atatürk ve Cumhuriyet Döneminin İlk Aydınları” konulu sergide teşhir edilmiştir. Daha sonra Cumhuriyet Bayramı’nın 80. yıldönümü kutlamaları çerçevesinde 2003 yılında Has Ahırlar’da düzenlenen sergide yer almıştır. Portrelerde Feyhaman Duran’ın fırçasından tanıdıkları, dostları ve dönemin önemli şahsiyetleri belgelenmiştir. Bu portrelerden saray koleksiyonuna kayıtlı olup, ünlü hattat ve müzehhip Hattat İsmail Hakkı Bey’i [Altunbezer] (1873-1946) 70’li yaşlarında bir odada sedirde oturmuş, elindeki kitabı okurken betimleyen Feyhaman imzalı portre, sanatçının ölüm yılı olan 1946 tarihini taşımaktadır. Işıklı renk geçişleriyle anlık bir izlenimin tuvale yansıtıldığı hissini veren portrede, sedir üzerindeki yazı takımı ve duvara asılı hat levha İsmail Hakkı Bey’in hattatlığına gönderme yapmaktadır. Bu tablo, Millî Saraylar Resim Müzesi’nde teşhir edilmektedir.