Bülent Vardar

İstanbul Film Festivali uluslararası kimliği ile dünyada iyi bilinen bir festival. Ayrıca ülkemizin de en önemli uluslararası film festivali olma özelliğini taşıyor. Bu yıl festivalin uluslararası bölümünün ağır topu, dünyaca ünlü Arjantin’li yönetmen Gaspar Noe oldu. Prömiyerini 74. Cannes Film Festivali’nde yapan son filmi “Vortex” ile festivalin Uluslararası Yarışma “Altın Lale En İyi Film” ve FIPRESCI ödüllerini kazandı.

İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından düzenlenen 41. İstanbul Film Festivali, yüz yüze  festivale iki yıllık korona arasından sonra, yeniden seyircili açılış ve kapanış törenleri ve gösterim  programlarıyla güçlü bir şekilde geri döndü. Festival bu süreçte ağırlıklı olarak çevrimiçi yapılmıştı. 12 gün boyunca süren bu film izleme maratonu, 19 Nisan Salı gecesi Cemal Reşit Rey Konser Salonu’nda, festivalin açılış ve kapanış gecelerinin mütemmim cüzü olan Cem Davran’ın, renkli sunumuyla gerçekleştirilen ödül töreniyle sona erdi ve ödüller sahiplerini buldu.

TOPLAM 56 FİLM YARIŞTI

41. Festivalde ulusal ve uluslararası yarışmalarda toplam 56 film yarıştı. 41. İstanbul Film Festivali Ödül Töreninde, Uluslararası ve Ulusal Altın Lale ödüllerinin yanı sıra, Ulusal Yarışma bölümünde En İyi Yönetmen, Jüri Özel Ödülü, En İyi Kadın Oyuncu, En İyi Erkek Oyuncu, En İyi Senaryo, En İyi Görüntü Yönetmeni, En İyi Kurgu, En İyi Sanat Yönetmeni ve En İyi Özgün Müzik ödülleri de verildi. Ödül töreninde ayrıca Ulusal Belgesel Yarışması, Ulusal Kısa Film Yarışması ödülleri, Genç Usta Ödülü, Seyfi Teoman En İyi İlk Film Ödülü ve Uluslararası Sinema Eleştirmenleri Federasyonu (FIPRESCI) Ödülleri’ni kazananlar da açıklandı. Yazımızın sonunda ödül kazanan kişilere ve ödül kategorilerine de yer vereceğiz.

İstanbul Film Festivali uluslararası kimliği ile dünyada iyi bilinen bir festival. Ayrıca ülkemizin de en önemli uluslararası film festivali olma özelliğini taşıyor. Bu yıl festivalin uluslararası bölümünün ağır topu, dünyaca ünlü Arjantinli yönetmen Gaspar Noe oldu. Prömiyerini 74. Cannes Film Festivali’nde yapan son filmi “Vortex” ile Uluslararası Yarışma “Altın Lale En İyi Film” ve FIPRESCI ödüllerini kazandı. Festivalin Ulusal Yarışma “Altın Lale En İyi Film” ödülünü ise, Ukrayna savaşının rüzgarını arkasına alan, savaşın kadınlar üzerinde yarattığı tahribatı ve Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesiyle sonuçlanan savaşa neden olan koşulları başarıyla anlatan Ukraynalı yönetmen Mayrna Gorbach Er, “Klondike” isimli filmiyle aldı.

ÇİZGİ DIŞI BİR YÖNETMEN GASPAR NOE VE VORTEX

Sinema alanında öncelikle kısa filmleriyle dikkati çeken Gaspar Noe, henüz üçüncü kısa filmi “Carne” (1999) ile uluslararası ilgiye mazhar olmuş ve uzun metrajlı filmleriyle de dünyanın ilgisini çeken bir yönetmen haline gelmişti. Filmleriyle iki kez Cannes Film Festivali’nde “Altın Palmiye”ye aday oldu: 2002 yılında “Dönüş Yok” (Irreversible) ve 2009 yılında “Boşluk” (Enter The Void)...

Fransa’da yaşayan Gaspar Noe, son filmi “Vortex” ile festivalin uluslararası yarışma bölümünde “Altın Lale En İyi Film Ödülü”nü kazandı.  Noe, son filminde yaşlı bir karı kocanın öyküsüne yoğunlaşıyor. Psikiyatrist bir kadın ile sinema yazarı kocasının öyküsünü anlatan Vortex, sıra dışı biçimiyle, derinlikli ve yoğun diyaloglarıyla ortalama seyirci için kolay bir film değil.                                             

“Vortex”, ileri demans hastası olan psikiyatrist Elle (Françusa Lebron) ve başlangıç düzeyinde demans olan sinema yazarı kocası Lui’nin (Dario Argento), mabetleri olan evlerindeki yaşamlarını anlatıyor. İkisi de yaşlanmış ve çağdaş veba demansın pençesine düşmüşlerdir. Özellikle Elle’in durumu Alzheimer sınırlarına varmıştır. Lui bir yandan “sinema ve rüya” ilişkisini anlatan kitabını yazarken diğer yandan da karısının demans sorunlarıyla uğraşmaktadır. Uyuşturucu sorunu olan oğulları Stephan (Alex Lutz) değil onlara yardımcı olmak, kendisine ve küçük oğlu Kiki’ye (Kylian Deheret) bile yetmemektedir.

Gaspar Noe, son filminde adeta görüntülerle düşünen bir felsefeci gibi öyküsünü anlatıyor ve denemeci bir yaklaşımı, konvansiyonel sinema dilinin önüne koyuyor. Noe, filminin başlarında ekranı ikiye bölerek, çağımızda pek çok insanın yaşamında varolan Alzheimer hastalığının yarattığı bireysel ve toplumsal yıkım üzerine dikkati çekiyor. Gaspar Noe, ekranı ikiye bölme tekniğini kullanarak, karakterlerinin yaşadıklarının özgüllüğüne gönderme yaparken; aynı zamanda farklı ekranların görüntülerinin birbirinin içine girmesiyle de olgunun ayrışan ve kesişen yanlarını da sembolik bağlamda ifade ediyor ve seyircisiyle paylaşıyor.

Noe’nin doğrusal olmayan öykü anlatma yöntemi ve değişik çekim teknikleri ise sinema dilinin öne çıkan unsurlarını oluşturuyor. Nitekim bu özelliklerden beslenen ve sinemanın en güzel kadın oyuncularından birisi olan Monica Bellucci’nin başrolünde oynadığı 2002 yapımı “Dönüş Yok” (Irreversible) filmi ile Noe, Stockholm Uluslararası Film Festivalinde (2002) “En İyi Film” ödülünü kazandı.

Noe’nin filminin önemli bir gücü ise uzun süredir ikna etmek için uğraştığı başrol oyuncusu, aynı zamanda senaryo yazarı ve yönetmen de olan Dario Argento... Film salt Noe’nin belirlediği senaryo üzerinden haraket etmiyor ve diyalogların aynı zamanda doğaçlama içerdiği duygusunu da seyirciye taşıyor.

 ÖDÜL KATEGORİLERİ VE KAZANANLAR

41. İstanbul Film Festivali’ndeki ödül kategorilerini ve ödül kazananları da okuyucularımıza anımsatalım. Uluslararası Yarışma ödülleri: Altın Lale – Vortex / Gaspar Noé; Jüri Özel Ödülü – Dağların Denizcisi / O marinheiro das montanhas / Mariner of the Mountains / Karim Aïnouz. Ulusal Yarışma ödülleri: Altın Lale En İyi Film – Klondike (Maryna Er Gorbach); Jüri Özel Ödülü – Onat Kutlar anısına – Çilingir Sofrası (Ali Kemal Güven); Mansiyon – Denizhan Akbaba (Ela ile Hilmi ve Ali); En İyi Yönetmen – Tayfun Pirselimoğlu (Kerr); En İyi Senaryo Ödülü – Nazlı Elif Durlu, Ziya Demirel (Zuhal & Ela ile Hilmi ve Ali); En İyi Kadın Oyuncu Ödülü – Ece Yüksel (Ela ile Hilmi ve Ali); En İyi Erkek Oyuncu Ödülü – Ahmet Rıfat Şungar & Barış Gönenen (Çilingir Sofrası); En İyi Görüntü Yönetmeni Ödülü – Sviatoslav Bulakovskyi (Klondike); En İyi Kurgu Ödülü – Buğra Dedeoğlu, Selda Taşkın (Zuhal); En İyi Sanat Yönetmeni Ödülü – Natali Yeres (Kerr); En İyi Özgün Müzik Ödülü – Taner Yücel (Bana Karanlığını Anlat). Ulusal Belgesel Yarışması ödülleri: En İyi Belgesel – Eat Your Catfish / Senem Tüzen, Adam Isenberg, Noah Amir Arjomand; Mansiyon – Her Şey Dahil / All-In / Volkan Üce; Seyfi Teoman En İyi İlk Film Ödülü: En İyi İlk Film – Zuhal / Nazlı Elif Durlu. Ulusal Kısa Film Yarışması ödülleri: En İyi Kısa Film – Our Ark / Deniz Tortum, Kathryn Hamilton; Mansiyon – Gece Kuşağı / Yasemin Demirci. FIPRESCI Ödülleri: Uluslararası Yarışma – Vortex / Gaspar Noé; Ulusal Yarışam – Ela ile Hilmi ve Ali / Ela and Hilmi with Ali / Ziya Demirel. Ulusal Kısa Film Yarışması ödülleri:  Göl Kenarı / Lakeshore / Aziz Alaca. Genç Ustalar Yarışması Genç Usta Ödülü: Oyun Alanı / Un Monde / Playground / Laura Wandel.