Bülent Vardar

“Ateşle Yazmak”, dijital medya çağında Khabar Lariya gazetesinin kadın muhabir ağının dayanışmasını, yaşamın bütün kılcal damarlarına nüfuz eden kadınlar aracılığıyla, Hindistan’ın çeşitli sorunlarına çözüm üretilmesini yansıtan etkileyici bir belgesel film.

Uçan Süperge Uluslararası Kadın Filmleri Festivali, 27 Mayıs-3 Haziran 2021 tarihleri arasında çevrimiçi gösterimlerle başlamıştı. Festival 4-11 Haziran arasında, CerModern ve Çağdaş Sanatlar Merkezi salonlarında fiziksel gösterimlerle devam ediyor. Çevrimiçi gösterimlerde Hindistan yapımı bağımsız bir belgesel film olan “Ateşle Yazmak” (Writing With Fire), dikkat çeken bir  yapım olarak öne çıktı...

DÜNYANIN EN KALABALIK NÜFUSLU İKİNCİ ÜLKESİ

Hindistan, dünyanın en kalabalık nüfusa sahip ikinci ülkesi. Bu büyük ülkenin içinde farklı inançlara ve dillere sahip insanlardan oluşan bir halk yaşıyor. Bu farklılık içinde nüfusun yüzde   79’u Hinduizm’e, yüzde 14’ü ise İslamiyete inanmakta ve farklı yaşam tarzları ve inançlarıyla da birlikte yaşam pratiği sergilemekteler.

“Ateşle Yazmak”, Hindistan’ın kast sisteminin en alt basamağında bulunan Dalit (dokunulmazlar) kadınların, erkek egemenliğindeki medya ortamında muhabir ve yönetici olduğu tek yayın organı Khabar Lariya gazetesinin, 15 yıl içinde basılı medyadan dijital medyaya geçmesine; başlangıçta  100.000 olan izlenme oranının, dijital teknolojinin de rüzgarını arkasına alarak milyonlarca izlenme oranına yükselmesini ve bu bağlamda toplumsal sorunların çözümüne yaptığı katkıları anlatıyor. Filmin yönetmenleri  Sushmit Gosh ve Rintu Thomas’a göre “en acımasız sosyal hiyerarşi ve dışlama sistemlerinden birini ufak ufak kırıyorlar” ve böylece güçlendikçe, sesini duyuramayanların sesi oluyorlar. Film ayrıca unutulmaya yüz tutan gerçek haberciliğin, dijital çağda nasıl yapıldığı  hakkında da yansıtmalar içeriyor.

KAST SİSTEMİ ALTINDA YAŞAM

Hindistan sert bir kast sisteminin hala egemen olduğu bir ülke. Hindistan kast sisteminde sınıflandırma zenginlik ya da fakirlik ölçütlerine göre değil, ritüel saflık ve meslek durumları ölçütlerine göre oluşmuş. Sınıflandırma, Hinduizm inançlarından kaynaklanmakta ve kast sisteminde üst ve alt tabakalar  belli başlı dört ana kasttan (Varna) oluşuyor. Bu tabakalar da kendi aralarında alt tabakalara (Jatiler) ayrılıyor. Varna, Sanskritçe bir kelime olup, “sınıf, statü, renk” anlamlarına geliyor ve Hindistan’da da dört çeşit Varna var: Brahmanlar (Entelektüel bir tabaka olup, kutsal yazıları (Veda) yorumlayan kişilerden oluşuyor ve bilginler ile rahipler bu tabakada yer alıyor); Kshatriyalar (Askerler, prensler ve üst düzey memurların oluşturduğu bir tabaka); Vaişyalar (Tüccarlar, toprak sahipleri ve çiftçilerden oluşan tabaka ve Şudralar (İşçiler ve köleler)... Bu kastlara dahil olmayan Dalit’ler ise, Hindistan’da Paryalar olarak biliniyor (insanlığın en aşağı tabakasında yer alan ve hiçbir hakları olmayan kesim)... (Hint Kast Sistemi, tr.m.wikipedia.org)

Dalit kesime ait olan çok sayıda insanın evinde tuvalet dahi bulunmuyor. Hindistan, farklı bölgelerinde farklı gelişmişlik düzeylerinin keskin şekilde göze çarptığı bir ülke...

Dünyada basın özgürlüğü sıralamasında 142. sırada bulunan ve gazetecilerin öldürüldüğü bir ülke olan Hindistan, ülkede kadın yazarların egemenliğindeki Khabar Lariya gazetesi ve kadın muhabir neferleriyle, yazılı medyadan dijital medyaya sıçrayıp onların akıllı telefonlarıyla yaptıkları haberlerin, gazetenin YouTube kanalından yayınlanmasıyla dijital medyanın gücünün yarattığı değişimi de vurgulayan bir belgesel...

KHABAR LARİYA GAZETESİNİN ÖNEMİ

Yaşamın bütün kılcal damarlarına kadın muhabirleri ve gazetenin şef muhabiri Meera’nın (Meera Devi) dayanışmasıyla nüfuz etmeyi başaran Khabar Lariya gazetesi, Hindistan’ın çok çeşitli sorunlarına eğilirken; kadına yönelik şiddet ve tecavüzleri, işçi haklarının yetersizliğini, yoksulluk ve hijyen olmayan koşullarda yaşamak zorunda kalan yüzbinlerce insanın sözcülüğünü de yapıyor. “Ateşle Yazmak”, Başbakan Narendra Modi’nin lideri olduğu Bharatiya Janata Partisi’nin  (BJP- Hindistan Halk Partisi), 2014 yılındaki seçimlerle yüksek bir oy oranıyla iktidara gelip, 2019 seçimlerinde daha büyük oy oranıyla parlementodaki koltuk sayısını arttırmasıyla; dini siyasete alet eden Hindu milliyetçiliğini ve  ülkeyi kutuplaştıran yönetim anlayışını da eleştiren bir film.

KÜRESELLEŞME ÇAĞINDA AYRIMCILIK !

Hindistan yaşadığımız dünyanın önemli bir parçası. Küreselleşme çağında dünya daha elli yıl önce, iletişim kuramcısı Marshall McLuhan’ın tanımıyla küçük bir köye dönmüştü. Buna karşın Hindistan, en önemli sorunlarının başında gelen ve hala çözülmemiş olan kast sisteminin yarattığı eşitsizliklere karşı mücadele veren bir ülke...

Hindistan’ın sert kast sisteminde daha önce de vurguladığımız gibi toplumun en alt basamağında olan Dalit kadınların dayanışmasına yoğunlaşan “Ateşle Yazmak”, 28 eyalet ve birlik bölgesinden oluşan ve parlamenter demokrasiyle yönetilen bu büyük ülkede, kadınların hala ikinci sınıf insan muamelemesi görmelerini ve erkeklere kıyasla oldukça sınırlı haklara sahip olmalarının altını kalın çizgilerle çizen bir film.

“Ateşle Yazmak”, pek çok festivalde belgesel ödül kategorilerine aday oldu. Bu etkili filmin San Francisco Uluslararası Film Festivali’nde (2021) “En İyi Belgesel Film Ödülü”, bağımsız sinemanın kalesi Sundance Film Festivali’nde (2021) ise Dünya Belgesel Sineması kategorisinde “En İyi Seyirci Ödülü” ve “Jüri Özel Ödülü” kazandığını da ekleyelim.