Bülent Vardar

Portekiz sinemasının önemli yönetmenlerinden João Canijo başkanlığındaki 42. İstanbul Film Festivali’nin Uluslararası Yarışma jürisi, yapımcı Dora Bouchoucha, yönetmen Teona Strugar Mitevska, yönetmen Alexandre O. Philippe ve oyuncu Maeve Jinkings’den oluşuyordu. İKSV eski yönetim kurulu başkanı ve İstanbul Film Festivali kurucularından Şakir Eczacıbaşı anısına verilen Uluslararası Altın Lale Ödülü için bu yıl “sinemaya yeni bakışlar” teması bağlamında 10 film yarıştı. Altın Lale’yi ise bu yıl, İran’lı yönetmen Houman Seyyedi’nin yönettiği “Üçüncü Dünya Savaşı” (Jang-e jahani sevom / World War III) kazandı.

Uzun bir maratondan sonra İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından düzenlenen 42. İstanbul Film Festivali sona erdi ve ödül kazananlar belli oldu. Festivalin ödül töreni, 18 Nisan Salı akşamı Soho House İstanbul’da gerçekleşti. 42.Festivalde, ulusal ve uluslararası yarışmalarda kısa ve uzun metrajlı olmak üzere toplam 59 film yarıştı.

42. İstanbul Film Festivali’nin Ödül Töreninde Uluslararası ve Ulusal Altın Lale ödüllerinin yanı sıra, Ulusal Yarışma “En İyi Yönetmen”, “Jüri Özel Ödülü”, “En İyi Kadın Oyuncu”, “En İyi Erkek Oyuncu”, “En İyi Senaryo”, “En İyi Görüntü Yönetmeni”, “En İyi Kurgu”, “En İyi Sanat Yönetmeni” ve “En İyi Özgün Müzik” ödüllerini kazananlar açıklandı. Ayrıca “Ulusal Belgesel Yarışması”, “Ulusal Kısa Film Yarışması” ödülleri, “Genç Usta Ödülü”, “Seyfi Teoman En İyi İlk Film Ödülü” ve “Uluslararası Sinema Eleştirmenleri Federasyonu” (FIPRESCI) Ödülleri takdim edildi. Ödül kategorilerine ve kazananlara da göz atalım:

Uluslararası Yarışma Ödülleri

Portekiz sinemasının önemli yönetmenlerinden João Canijo başkanlığındaki 42. İstanbul Film Festivali’nin Uluslararası Yarışma jürisi, yapımcı Dora Bouchoucha, yönetmen Teona Strugar Mitevska, yönetmen Alexandre O. Philippe ve oyuncu Maeve Jinkings’den oluşuyordu. İKSV eski yönetim kurulu başkanı ve İstanbul Film Festivali kurucularından Şakir Eczacıbaşı anısına verilen Uluslararası Altın Lale Ödülü için bu yıl “sinemaya yeni bakışlar” teması bağlamında 10 film yarıştı. Altın Lale’yi ise bu yıl, İran’lı yönetmen Houman Seyyedi’nin yönettiği “Üçüncü Dünya Savaşı” (Jang-e jahani sevom / World War III) kazandı.

 “Üçüncü Dünya Savaşı”, otoriter bir toplumsal yapının egemen olduğu bir atmosfere karşın, yaşamın içindeki trajedileri sıradan insanların yaşamından yola çıkarak başarılı ve yaratıcı şekilde anlatan İran sinemasının gücünü yeniden kanıtlayan bir film. Hitler dönemi hakkında çekilen bir filmin setinin merkeze oturduğu filmde yönetmen Seyyedi, Faşizmin yarattığı atmosferi ülkesinin sıradan insanlarının yaşadığı yoksulluk, baskı ve şiddet ortamının eğretilemesi olarak ele alıp, Shakib (Mohsen Tanabandeh) ve Ladan’ın (Mahsa Hejazi) trajik hayatlarını filminin odak noktası yapmış. Film, gerek atmosfer yaratma gerekse oyunculuk performansları ve öyküsünü anlatmada gösterdiği sinema dili başarısıyla öne çıkan bir yapım olarak göz dolduruyordu.

Uluslararası Yarışma’da Jüri Özel Ödülü ise, Dmytro Sukholytkyy-Sobchuk’un yönettiği “Pamfir” adlı filme verildi. Diğer yandan Uluslararası Yarışma’da “Atlantic Bar” filmine de Mansiyon verildi. Ödülü filmin yönetmeni Fanny Molins aldı.

Ulusal Yarışma Ödülleri

Ulusal Yarışma’da en iyi filme verilen Altın Lale Ödülü için, 2022-2023 sezonunda yapımı tamamlanan 11 film yarıştı. Ulusal Yarışma jürisinin başkanlığını yönetmen Emin Alper üstlendi. Ulusal Yarışma Jürisi’nin diğer üyeleri oyuncu Farah Zeynep Abdullah, görüntü yönetmeni A. Emre Tanyıldız, kurgucu Aylin Zoi Tinel ve yazar Seray Şahiner’den oluşuyordu. Ulusal Yarışma kapsamında “En İyi Film”, “En İyi Yönetmen”, “Jüri Özel Ödülü”, “En İyi Kadın Oyuncu”, “En İyi Erkek Oyuncu”, “En İyi Senaryo”, “En İyi Görüntü Yönetmeni”, “En İyi Kurgu”, “En İyi Sanat Yönetmeni” ve “En İyi Özgün Müzik” olmak üzere toplam 10 dalda ödül verildi. Ulusal Yarışma’da en iyi film ödülü Altın Lale’yi Ayşe Polat’ın yönettiği “Kör Noktada” (Im Toten Winkel) kazandı. 250 bin TL para ödülünü filmin yapımcısı Mehmet Aktaş, jüri başkanı yönetmen Emin Alper’den aldı. Festivalin kurucularından Onat Kutlar anısına verilen Jüri Özel Ödülü’ne ise Fikret Reyhan’ın yönettiği “Cam Perde” layık görüldü.

Fikret Reyhan sinemamızın yeni kuşak yönetmenleri arasında öne çıkan bir sanatçı. 42. İFF’nin Ulusal Yarışma filmlerinden ve Reyhan’ın filmografisindeki üçüncü film olan “Cam Perde”, olgun sinema dili, etkili oyunculuklarıyla öne çıkan bir filmdi ve iddiasını aldığı Jüri Özel Ödülü ile de kanıtladı. Reyhan ülkemizin kara deliği olan kadına şiddet olgusuna kamerasını çeviriyor “Cam Perde” ile... Muhafazakarlık adı altında kadına şiddeti cesaretlendiren olgulara her gün bir yenisinin eklendiği ülkemizde, İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılmasından sonra seçimlerin arifesinde kadınlarımız için kırmızı çizgi olarak kabul edilen 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine dair yasanın da askıya alınması gündemde.

Fikret Reyhan sürekli bir nabız gibi yükselen ve ayrıldığı kocası Ömer’in şiddet uyguladığı eşi Nesrin ile arasındaki ilişkiyi merkezine aldığı filminde, kadına yönelik şiddetin sürmesinde kolektif bilinç altının da desteğinin altını çiziyor. Reyhan sürekli yükselen bir ivmeyle finaline sürüklediği filminde, seyircide yarattığı patlama beklentisini karşılamazken; palyatif bir katarsis yerine bu yıkıcı olgunun süreceği hakkında bir algıyı diri tutuyor. Filmin başarısında özellikle oyunculuk performansları öne çıkarken, özellikle Nesrin karakterinde Selen Kurtaran’ın ve Ömer karakterinde Alper Çankaya’nın başarısına vurguda bulunalım.

En İyi Yönetmen ödülünü ise, ulusal yarışmanın iddialı filmlerinden “Ayna Ayna” filmiyle Belmin Söylemez kazandı. En İyi Film Ödülünü, bu ödülü geçen yıl kazanan Tayfun Pirselimoğlu açıkladı. En İyi Kadın Oyuncu Ödülü “Ayna Ayna” filmindeki ansambl oyuncu kadrosu Manolya Maya, Şenay Aydın ve Laçin Ceylan’ın oldu. En İyi Erkek Oyuncu Ödülü “Cam Perde” filmindeki rolüyle Alper Çankaya’nın oldu ve ödülünü oyuncu Farah Zeynep Abdullah’ın elinden aldı.

En İyi Senaryo Ödülü’nü “Kör Noktada” filminin senaristi Ayşe Polat alırken; En İyi Görüntü Yönetmeni Ödülü’nü ise “Bir Tutam Karanfil” filmiyle Barış Aygen aldı. En İyi Kurgu Ödülü yine “Kör Noktada” filmiyle Serhad Mutlu ve Jörg Volkmar’in oldu. Ulusal Yarışmanın En İyi Sanat Yönetmeni Ödülü’nü, ilk filmi “Sivas” ile iyi bir çıkış yakalayan Kaan Müjdeci’nin son filmi “Iguana Tokyo” için yaptıkları göz dolduran mekan tasarımlarıyla Meral Efe Yurtseven ve Emre Yurtseven kazandı.

En İyi Özgün Müzik Ödülü Iguana Tokyo filmiyle Kazuya Nagaya, Sound Walk Collective’in oldu. Ödülü yönetmen Burak Çevik takdim etti. Ödülü yönetmen Burak Çevik takdim etti. Jüri ayrıca Umut Subaşı’nın yönettiği “Sanki Her Şey Biraz Felaket”e Mansiyon vermeyi uygun gördü.

Ulusal Kısa Film Yarışması

İstanbul Film Festivali’nin Ulusal Kısa Film Yarışması’nda bu yıl 11 film yer aldı. Jüri üyeleri, yönetmen Volkan Güney Eker, yönetmen ve çizgi roman sanatçısı Yorgos Goussis ve fotoğrafçı ve yönetmen Aylin Kızıl’dan oluşuyordu. Jüri, En İyi Kısa Film Ödülü’nü Aram Dildar’ın yönettiği “Adres” (Navnîşan) isimli filme verdi. Ayrıca Ulusal Kısa Film Yarışması’nda Charles Emir Richards’ın yönettiği Suriyeli Kozmonot adlı film Mansiyon ile ödüllendirildi.

Ulusal Belgesel Yarışması

İstanbul Film Festivali’nin ülkemizde belgesel üretimini ve belgesel sinemacıları desteklemek ve katkıda bulunmak amacıyla başlattığı Ulusal Belgesel Yarışması’nda, bu yıl 8 film yarıştı. Ulusal Belgesel Yarışma Jürisi’nde yönetmen Cem Kaya, yönetmen Etna Özbek ve akademisyen Lalehan Öcal yer aldı. En İyi Belgesel Ödülü’nü, Somnur Vardar’ın yönettiği “Boşlukta” filmi aldı. Ulusal Belgesel Yarışması’nda “Düet” ise Mansiyon ile ödüllendirildi.

Seyfi Teoman En İyi İlk Film Ödülü

İstanbul Film Festivali’nde, 2012 yılında geçirdiği bir kazayla erken yaşta yaşama veda eden yönetmen ve yapımcı Seyfi Teoman anısına En İyi İlk Film Ödülü veriliyor. Bu yıl, Seyfi Teoman En İyi İlk Film Ödülü’ne Türkiye yapımı dört kurmaca ilk film aday oldu. Bu dalın Jürisinde Berlin Uluslararası Film Festivali idari direktörü Mariëtte Rissenbeek, yönetmen ve yapımcı M. Tayfur Aydın ve yönetmen Nazlı Elif Durlu yer alıyordu. Seyfi Teoman En İyi İlk Film Ödülü’nü, “Bars” filminin yönetmeni Orçun Köksal kazandı.

FIPRESCI Ödülleri

Uluslararası Film Eleştirmenleri Federasyonu FIPRESCI, İstanbul Film Festivali kapsamında Ulusal Yarışma, Uluslararası Yarışma ve Ulusal Kısa Film Yarışması kategorilerinde üç ödül birden veriyor. Başkanlığını Klaus Eder’in yaptığı FIPRESCI jürisinde Bojidar Manov, Ekrem Buğra Büte, Marietta Steinhart, Jose Solís ve Yeşim Burul yer aldılar.

Uluslararası Yarışma’da Jung July’ın yönettiği “Sıradaki Kız” (Next Sohee / Da-eum-so-hee ) “kapitalizm baskısı altındaki gençlerin maruz bırakıldıkları sistematik yozlaşma ve istismara sert, içgörülü ve şefkatli bir bakış sunduğu” gerekçesiyle FIPRESCI ödülüne layık bulundu. Ulusal Yarışma FIPRESCI ödülü ise, Ayşe Polat’in yönettiği “Kör Noktada“ (Im Toten Winkel), “insanların gündelik davranışlarındaki ahlaki çatışmaya ve en önemli kişisel değerlerine odaklandığı için” bu ödüle uzandı. Ulusal Kısa Film Yarışması’nda ise Fırat Yücel’in yönettiği “8 Mart 2020: Bir Günce”, “Beklenmedik görme biçimlerindeki belgesel özünü keşfettiği ve insanların politik bilincini yansıtma şekli için…” FIPRESCI ödülüne layık bulundu.

Genç Usta Ödülü

İstanbul Film Festivali’nin geleneksel bölümlerinden, genç yönetmenlerin çektikleri ilk veya ikinci filmlerin yer aldığı Genç Ustalar bölümündeki 15 film, bu yıl yine 18-25 yaş arası sinema öğrencilerinden oluşan Nespresso Genç Jürisi tarafından değerlendirildi.

Festivalin bu yılki Nespresso Genç Jürisi, Malik Badalov, Aşkım Berberoğlu, Fidan Çaça, Kaan Kavas, Fikret Başar Kaya, Sude Özçalı ve Elif Melisa Özhan’dan oluşuyordu. Genç jüri üyelerinin, Genç Usta Ödülü’nü  “Güvenli Bir Yer” (Sígurno mjesto / Safe Place) filmiyle Juraj Lerotić kazandı. Nice festivallerde buluşmak dileğiyle.