Atıf Ünaldı

İşletim sistemi pazarı, çok büyük olmakla birlikte çok az oyuncu içerir. Bu nedenle de yenilikler birçok kişiyi etkiler ve çok önemlidir.
Her yıl olduğu gibi bu yıl da yine aynı dönemde, Apple Dünya Geliştiriciler Konferansında, yeni işletim sistemlerini açıkladı. Birçok kişinin düşündüğünün aksine Apple aslında donanım değil yazılım konusunda çığır açan bir şirkettir. İşletim sistemlerinin dışında, appstore (uygulama mağazası) ile yazılım dünyasında, iTunes (müzik ve film mağazası) ile de eğlence sektöründeki dinamikleri değiştirmiştir. Bu arada özellikle işletim sistemleri de rakiplerine nazaran daha verimli çalışması ile dikkat çekmektedir.

Bu yıl internet üzerinden gerçekleştirdikleri toplantıda telefon, tablet ve bilgisayar için üç yeni işletim sistemi açıkladılar. Ben de yazmak için geliştirici olmasam da biraz risk alıp bu işletim sistemlerini yüklemeye çalıştım. Öncelikle hemen söyleyeyim, bu düzeyde yeni geliştiriliş beta versiyonları hiçbir zaman kullanıcılara önerilmez. Çok iyi hatırlıyorum, telefonun tamamen çalışmaz olduğu bir yıl olmuştu. Beta işletim sistemi bir sabah tamamen kapanıp telefon kullanıcılarına zor anlar yaşatmıştı. Ben de o hafta telefonumu kullanmakta zorlanmıştım. Daha geçen yıl yüklediğim beta yazılım, müzik kısmındaki bütün playlistlerimi geri dönülemez halde sildi. O yüzden birçok kişi benim gibi bu beta testleri önermez. Ancak özellikle iPhone’da korktuğum olmadı. Yazılım iPhone’uma çok kolay ve sorunsuz yüklendi.
iOS 14 işletim sisteminde Apple çok önemli bir karar almış ve doğumunda bu yana sadece uygulama ikonları ile kullanmaya alışık olduğumuz ekranlar artık widget (yani küçük uygulamaları da) kabul eder olmuş. Bu tabii telefonun kullanımını ciddi anlamda değiştirecek. Ana ekranda uygulamaların yer kaplamasını önlemek için “stack” öbekleme yöntemi kullanılmış. Apple bir de applibrary ismiyle bir kısımda bütün uygulamaları bir arada tutmaya başlamış. Bu özellikler hem dışardan en çok görünen hem de Android’in takipciliğinin yapıldığı alanlar. Apple daha önce saatlerde kullandığı otel odası açma özelliğini, BMW ile yaptığı anlaşmayla telefonların otomobillerin kapısını açmaya kadar ilerletmiş. Ben bu tip alanların sadece tüketicilerin statülerini güçlendirmek için ilgi duyacakları alanlar olarak görüyorum.
Ancak bir iki konu var ki; Apple bu alanlarda yeni işletim sistemi ile inovatif özellikler çıkarmış. Bunlardan ilki privacy report. Yüklediğiniz üçüncü parti bir uygulamanın bilgisayarınızın güvenliğinde ne gibi alanları tehdit ettiği ile ilgili genel ve özel raporlar oluşturuyor. Güvenlikten konu açılmışken benim çok inovatif bulduğum ancak pek farkedilmeyen bir özellik var. Bir uygulama sizden fotoğraflarınıza erişim istediğinde hangi fotoğraflara erişeceğini söyleyebiliyorsunuz. Böylece verdiğiniz bir hak bütün fotoğraflarınızın görünmesi gibi bir güvenlik sorununu ortaya çıkarmıyor. Bunu güvenlik anlamında fikri olarak çok önemli buldum ve eminim gelecek on yılda konuşulacak.
Apple bir süredir, engelli ve yaşlılarla ilgili çözümler üretiyor. Saatlerde düşme uyarısı bunun güzel örneklerinden biri. Bu yılda cep telefonlarına, dışardan gelen sesleri analiz edip özel durumlarda haber verme özelliği eklemiş. Yangın alarmı, zil çalması, kedi, köpek havlaması, araba kornası, kapı zili hatta kapıya vurmak gibi birçok sesi duyup, yazılı alarm ile uyarıyor. Bunu 5 aylık oğlum ile test ettim. Ağladığı anda hemen alarm veriyor.
iOS 14 işletim sisteminin şu anki versiyonu 14.0. Yani yüklemek için çok erken. Şu ana kadar iOS betaları içinde en stabil ve düzgün çalışanı. O yüzden eğer çok meraklıysanız korkmadan bu versiyonunu yükleyebilirsiniz. Ancak bunu MacOS Big Sur için söyleyemeyeceğim. Yenilikleri size birinci elden söylemek için gerçekleştirdiğim yükleme çalışmaları hep başarısızlıkla sonuçlandı. Tam bir gün bu konuda çalışmama rağmen sonunda pes ettim. Yükleyemedim. Ancak konferansta bahsedilenlerden anladığım kadarı ile kozmetik yeniliklerin dışında en büyük değişiklik MacBook’un resmi tarayıcısı Safari’de. Bu çok önemli bir konu. Chrome’un sistem kaynaklarını ciddi şekilde tükettiği için power user tarafından pek de tercih edilmediğini gördüğümüz şu dönemde hızlandırılmış Safari mutlaka çok işe yarayacaktır. iPadOS ise gerçekten etkili bir işletim sistemi olmaya devam ediyor. Geçen güncellemeden sonra, acaba bilgisayarın yerini alır mı tartışmaları ile öne çıkan iPad artık işlemci gücüyle de göz dolduruyor. Birçok Apple kullanıcısı çok güçlü bilgisayarlarının evde çalışma ve taşınabilir versiyonu gibi iPad’i düşünür oldu.