Bülent Vardar

Görünmez Adam filminin yapımcılarından ve bir Stephen King romanının yeni bir klasik gerilim uyarlaması olan “Tepki”, sıra dışı “pirokinezi” güce sahip küçük bir kızın ailesini ve kendisini ele geçirip kontrol etmek isteyen güçlere karşı tepkisini, ebeveynlerini ve kendisini korumak için verdiği savaşı anlatıyor. 

GERİLİM TÜRÜNÜN USTASI 

Dünya edebiyat literatüründe korku gerilim türünün locasında başköşede oturan yazar Stephen King, türe hatırı sayılır bir katkıda bulundu. Ana akım sinemanın etkili ve her daim tutan türlerinin başında korku ve gerilim sineması gelir ve gerçek hayatın daha korkutucu olması nedeniyle,  başta Stephen King’in kitapları olmak üzere, bu tarz edebiyat sanatı örneklerinden sinema sanatı ziyadesiyle yararlanmıştır. 

Stephen Edwin King 21 Eylül 1947’de Portland, Maine’de doğdu. King korku, doğaüstü kurgu, gerilim, polisiye, bilimkurgu ve fantazya türlerinde eserler üreten Amerikalı bir yazar, senarist ve yapımcı. Kitapları dünya üzerinde toplam 350 milyon kopyadan fazla sattı ve otuzdan fazla film, televizyon dizisi, mini dizi ve çizgi roman uyarlamaları da yapıldı. Ayrıca yedisi Richard Bachman mahlasıyla olmak üzere, 63 roman ve 5 kurgu olmayan eseri yayınlandı. Ayrıca çoğu, kitap koleksiyonlarında yayınlanan 200 kadar öykü de yazmış. 

Stephen King, ilk kez 1987 yılında olmak üzere Sadist (Misery) romanı başta toplam 15 kez Bram Stoker Ödülü'ne layık görüldü. 2003 yılında Ulusal Kitap Vakfı (National Book Foundation) tarafından "Amerikan Edebiyatına Üstün Katkı Ulusal Madalyası" ile onurlandırıldı. 2004 yılında Dünya Fantazya Konvansiyonu (World Fantasy Convention) tarafından "Yaşam Boyu Başarı" ödülüne layık görüldü. 2007 yılında Amerikan Gizem Yazarları Organizasyonu (Mystery Writers of America) tarafından "Grand Master" ödülüne layık görüldü. Amerikan edebiyatına yaptığı katkılar nedeniyle, 2014 yılında Ulusal Sanat Vakfı (National Endowment for the Arts) tarafından "Ulusal Sanat Madalyası" ile de onurlandırıldı. 

EDEBİYAT SİNEMA İLİŞKİSİ 

Sinema sanatının güçlü ve ana damarı olan kurmaca türü, anlatım özellikleri bağlamında edebiyatın görsel bir sanat olmamasına karşın roman ve öykü türlerine kardeş sayılabilir. Sinema bir sanat olarak anılmaya başlamasından günümüze edebiyattan yararlanmıştır. Üretim süreci gereği edebiyatın temel malzemesi yazıdan senaryo bağlamında yararlandığı kadar, aynı zamanda edebiyattan sinemaya yapılan pek çok başarılı uyarlama da vardır. Kimi zaman bu uyarlamalar aslının da önüne geçmiş, romanından daha fazla anılır olmuştur. Hemen ilk akla gelen örnek olarak Mario Puzo’nun “Baba” romanından uyarlanan “Baba” (The Godfather) filmi verilebilir. Bu efsane film için geçtiğimiz aylarda gerçekleştirilen 74. Oscar Ödül Töreni’nde, yönetmeni Francis Ford Coppola, oyuncuları Al Pacino ve Robert de Niro’nun da katıldığı özel bir bölüm ayrılmıştı. 

Bu işbirliğinin son halkası olan “Tepki” (Firestarter), orijinal ismi bağlamında Piromani (yangın çıkarma hastalığı) olarak tanımlanabilir. Ama daha uygun bir çeviriyle “kundakçı” demek uygun olsa da, filmin içerdiği konu ve ana karakterin yarattığı alev fırtınası düşünüldüğünde, King’in 1980 tarihinde yayınlanan klasik gerilim romanı olan “Tepki”nin (1980), “Görünmez Adam” filminin yapımcılarından yeni bir klasik gerilim uyarlaması olarak aynı isimle vizyona girmesi daha uygun görünüyor. Film sıra dışı “pirokinezi” güçlerine sahip küçük bir kızın ailesini ve kendisini ele geçirip kontrol etmek isteyen güçlere karşı tepkisini, ebeveynlerini ve kendisini korumak için verdiği savaşı anlatıyor. 

YAKICI BİR YETENEK 

Küçük kızın ebeveynleri Andy (Zac Efron) ile Vicky (Sydney Lemmon) on yıldan uzun bir süredir kızları Charlie’nin (Ryan Kiera Armstrong), benzeri görülmemiş ateş üretme yeteneğini kitle imha silahına dönüştürmek isteyen karanlık bir federal büronun görevlilerinden saklanmak için firar etmişlerdir. Küçük kızın babası Andy, Charlie’ye öfke veya acıyla tetiklenen yakıcı ve öldürücü  gücünü nasıl yatıştıracağını öğretmiştir. Fakat Charlie 11 yaşına girdiğinde gücünü kontrol etmesi giderek zorlaşmıştır. Bir olay sonucu ailenin yeri ortaya çıkınca, Charlie’yi ele geçirmek üzere gizemli ajan (Michael Greyeyes) karanlık federal büro tarafından görevlendirilir. Bu zor durumdan kendisini ve ailesini korumak için Charlie’nin başka planları vardır. 

“Ölü Nöbeti” (The Vigil-2019) filmiyle tanınan Keith Thomas’ın yönettiği “Tepki”, gerilim sineması türündeki filmlerin son halkalarından birisi ve daha önce de vurguladığımız gibi bir Stephen King romanı uyarlaması… Filmin senaryosunu aynı zamanda “Cadılar Bayramı Öldürür” (Halloween Kills-2021) filminin de senaryo yazarı olan Scott Teems yazmış olsa da;  “Tepki”, benzer filmlerden daha etkili bir vaatte bulunmuyor. 

MÜTEMMİM CÜZ: YÜKSEK VOLÜMLÜ SES VE DİJİTAL EFEKTLER 

“Tepki”, korku ve gerilim sineması türünün pek çok örneğinde görüldüğü gibi anlık yüksek volümlü ses efektlerinden ve özellikle başarılı dijital efektlerden beslenen, dramatik bir aydınlatmayla elde edilen atmosfer, karanlık/yarı karanlık mekanlarla beylik korku ve gerilim efektleri kullanarak etkisini oluşturmaya çalışsa da; bu türün diğer iyi örnekleri  kadar iyi bir film olduğunu iddia etmek abartı sayılmalı. 

Film gerginleştiğinde çevresini yakmaya başlayan küçük bir kıza ve onu ele geçirmeye çalışan  “federal” bir örgütün ajanlarının, giderek tekdüzeleşen mücadelesine dönüşüyor ve dijital efektler dışında geriye bir şey kalmayan sıradan bir yapıma dönüşüyor. Oyunculuk açısından ise  dikkat çeken bir performanstan bahsetmek olanaklı görünmüyor. Filmle ilgili bir ayrıntı ise, korku gerilim türünün önemli senaristlerinden John Carpenter’ın, 2022 yapımı “Tepki”nin (Firestarter) müziklerine de imza atmış olması. Diğer yandan filmin orijinali olan ve Mark D. Leaster’ın yönettiği ve küçük Charlie’yi, Drew Barrymore’un oynadığı 1984 yapımı “Firestarter” ile kıyaslandığında, “Tepki”nin yeni bir çevrimine de ihtiyaç olmadığı dikkati çekiyor. 

Filmin geneline egemen olan karanlık atmosfer ve günümüzde tüm dünyaya egemen olan felaketler düşünüldüğünde; “Tepki”nin bu türü seven ve yapacak daha iyi bir işi olmayan sinema tutkunlarına önerilebilecek bir yapım olduğunu da ekleyelim.