Atıf Ünaldı

Sene 2013-15 arasında çeşitli vesilelerle TRT’ye iptv, ott tv konularında eğitimler vermiştim. O dönemlerde TRT Arap yarımadasına hitap etmeyi planlıyordu. Şimdi ismini vermemin doğru olmayacağı bir yönetici ile konuşurken, bana Balkanlarda televizyon penetrasyonunu sormuştu. Ben de eğer Balkanlara girmek istiyorsanız, bir ott tv programlayın, Balkanlarda en çok satılan akıllı tv markasına uygun şekilde uygulamayı yayınlayın. Supreme Court’larla da uğraşmazsınız demiştim. 

Yıl oldu 2023… TRT şimdilerde Tabii isimli bir platform çıkarmış. On yıl önce çoktan başlaması gereken işi şimdi yapmaya kalkmış. Ama tabii bizim borumuz genelde iç pazarda öter. İç pazara yönelik bir lansman yaptı. Şimdi bunu dış pazara yapsaydı yani fikre bağlı kalsaydı nasıl görünürdü onu anlatmayacağım artık bir önemi yok. 

Madem iç pazarda bir uygulama, gelin burasından bakalım. 

Bir an için bu yatırımın sermayesinin vatandaşın vergilerinden harcanmadığını varsayalım. Yani TRT bir devlet kurumu değil de bir özel TV kanalı olsun. Proje de önümüze Tabii olarak gelmiş olsun. Yönetici olarak onay vereceğiz…

Aklıma gelen soruları ve düşünülmesi gerekenleri yazıyorum: 

• Öncelikle bu işin bütçesi ne? (Öyle ya attığımız taş ürküttüğümüz kurbağaya değiyor mu?)
• Kurbağa demişken. Gerçekten amacımız ne? Benim aklıma 3 senaryo geliyor:

1. Teknoloji fetişi bir yönetici ekibini yenilikçi bir şeyler yapalım diye zorlar ortaya Tabii çıkar. 

2. Teknik ekip gezdiği fuarlarda gördüklerinden özenir neden olmasın bizim de olsun der. 

3. Netflix’in pazarı domine etmesiyle ilgili pazarlamacılar uzun bir prezentasyon yapmış ve her bahaneyi pas geçmeyen satıcılar (bunlar her şirkette aynıdır) bunu bahane edeceklerini açık şekilde beyan etmiştir ve bir rakibi olsun istenir. 

• Bunların içinde tek mantıklı ihtimal Netflix’in aldığı pazar. Ben olsam satış ekibine bu pazarın aslında kendilerini tehdit etmediğini söyler işlerine bakmalarını belirtirdim. Onlar da BBC örneğini verirlerdi. Ben de BBC’nin içeriği ile kendi içeriğinizi nasıl kıyaslıyorsunuz ki; Britbox’ın benzerini istiyorsunuz önce içerik üretin der geçerdim. 
• Unutulmamalı ki; içerik olmazsa reklamı nereye koyacaksınız. Ne kadar çok içerik o kadar çok reklam. Ne kadar popüler içerik o kadar çok reklam. Ne kadar kaliteli içerik, o kadar yüksek sosyo-ekonomik duruma sahip izleyici, o kadar yüksek fiyatlı reklam. Tabii, Rumi isimli bir proje ile çıkıyor yola. Rumi Sufi bir şair. Keşke şöyle dolu dolu bir Mevlana Celaleddin Rumi olsa, bir Aşık Veysel görsek. Ben eğitimlerimde BBC’yi TRT’ye örnek verirken belgesellerini anlatmıştım. Mesela güzellik belgeseli. BBC evrensel güzelliği anlatıp Elizabeth Hurley’e bağlıyor sözü. (anlamayanlar için Elizabeth Hurley İngiliz bir model), Hugh Grant’ın (tabii ki o da İngiliz) eski sevgilisi… Umarım bu sefer anlattığım şeyi gerçekten anlattığım şekliyle yaparsınız demiştim. Platformda ne yazık ki bu evsafta belgesel yok.  

Bu kurallar asla değişmez. Üstelik bu özel kanal duyuruyu yapmak için aynı gruba dahil olmayan bir başka tv kanalına reklam vereceğini söylerse, içerde soruşturma başlatır, bunu önerenin akçeli işleri varsa işten atardım. Neyseki benim yönetici olduğum kanallarda değiler.

Ama tabii TRT bir özel kanal değil. Devletin kanalı. Çalışanları devlet memuru. Devlet etik kurumları, denetim mekanizması olan bir yapı. Mutlaka bunlar soruşturulmuştur. 

Gelelim teknik altyapıya;

Yazılım web, android ve iOS’da çalışıyor. Chrome’da Google hızlı üyelik sistemi çalışmıyor. iOS yorumlarında indirme özelliğinin olmamasından bahsedilmiş. Bu özellikle sınırlı mobil internet paketi olan kitle -ki bence Tabii’nin tek kitlesi- için büyük problem. Onları da işin dışında bırakıyor. 

Tv uygulaması olmaması, uygulamayı geliştiren ekibin yayınlama konusunda yeteri kadar bütçesinin olmadığını gösteriyor. Yine yorumlarda airplay özelliğinin kapatıldığından bahsedilmiş. Bu son derece mantıklı. Çekim yapmamak için bu genelde yapılan bir koruma ama o zaman tv uygulaması mutlaka olmalıydı. İki tane de uygulama muhteşem, mutlaka yükleyin, puanlayın yorumu var ki, uygulamayı beğenen bir kullanıcının yapmayacağı bir yorum!

On yıl önce TRT’ye gittiğimde, teknik ekibi hiçbir zaman kullanılmayacağı kabak gibi belli olan, html bazlı bir teknolojiyle uğraşırken bulmuştum. O zaman için bile o kadar gereksiz bir teknolojiydi ki ismini bile aklımda tutmamışım. Umarım yine içerde yıllar sonra biz bunla neden uğraşıyorduk yahu hissi verecek bir projeye zaman ve para harcamıyorlardır. 

Not: Eğer proje FOX’un Türkiye’deki yaklaşımlarına bakarak yapıldıysa da orada dijital platformlar kanaldan çok daha önce geldi, her ne kadar TV daha öne çıksa da…

Ebeveyn kontrol yazılımlarında olması gereken beş özellik 

İnternet, pandemi döneminde gençler için bir can simidi oldu. Birçoğu derslerini öğrenmek, arkadaşlarıyla bağlantıda kalmak ve en sevdikleri site ve uygulamalarda zaman geçirmek için teknolojiyi kullandı. Bu dönemde ebeveynler için ise en önemli nokta tehlikelerin nerede olduğunu anlamak ve çocuklarının maruz kaldığı riskleri en aza indirmeye çalışmak oldu. Geçmişte ebeveynlerin çocuklarının dijital faaliyetleri konusunda fazla endişelenmelerine gerek yoktu. Evdeki merkezi bir bilgisayar internete açılan tek kapıydı. Takip etmek, denetlemek daha kolaydı. Sonra mobil cihazlar geldi. Şimdi çok daha büyük zorluklarla karşı karşıyalar. Hem çocuklar gözetimden uzak olarak internette daha fazla gezinme fırsatı buluyor hem de dijital dünyada daha fazla gizli tehlike var. Bu da ebeveyn kontrol yazılımını ebeveynler için giderek daha cazip ve daha çok ihtiyaç duyulan bir seçenek haline getiriyor. İşletim sistemi geliştiricileri bile artık bu alanda bazı işlevler sunsa da en eksiksiz özellik setleri güvenlik uzmanları tarafından tasarlanan üçüncü taraf çözümleridir. Doğru araçlar, çocuklarınızın güvenliğini artırmak ile onlara keşfetme, öğrenme ve sosyalleşme özgürlüğü vermek arasında bir denge kurmalıdır.

• Uygulama kontrolleri yaşlarına uygun olmayan uygulamaları engellemenizi veya hangi uygulamalara ne kadar süreyle erişebileceklerini kontrol etmenizi sağlar. Günlük zaman sınırları, aşırı ekran süresini en aza indirmek için iyi bir fikirdir.

• Uygulama ve web kullanım raporları, çocuğunuzun çevrimiçi ortamda nerede vakit geçirdiğini daha iyi anlamanıza ve gelecekte engellenmesi gerekebilecek siteleri ya da uygulamaları belirlemenize yardımcı olabilir. Ayrıca yeni yüklenen uygulamaları da işaretlemelidir.

• Güvenli tarama, önceden kategorize edilmiş yaşa uygun olmayan sitelere erişimi engellerken çocuğunuzun internette gezinmesine yardımcı olacaktır. Burada, çocuğunuzun belirli sitelere erişim talebinde bulunabilmesi ve sizin de bunu duruma göre değerlendirmeniz faydalı olur. 

• Konum belirleyici ve alan uyarıları, çocuğunuzun cihazlarının konumunu göstererek, size mesaj göndermeyi veya aramayı unutursa nerede olduklarına dair endişelerinizi gidermeye yardımcı olur. Bir diğer faydalı özellik de çocuğunuz bir bölgeye girdiğinde veya çıktığında cihazınıza gönderilen bildirimlerle fiziksel “bölgeler” oluşturma özelliğidir.
• Kullanımı kolay bir portal bulmacanın son parçasıdır ve ürünü sürekli olarak kolayca kurmanıza, yönetmenize ve yapılandırmanıza olanak tanır.