Atıf Ünaldı

Bundan 4-5 yıl önce, Ağaoğlu’nun sitelerinden birinde 24. Katta otururken, İstanbul’un deprem bölgesi olması nedeniyle Mersin’de yaşamaya karar verdim.

Mersin’de ilk evim Cumhuriyet Konakları’ydı. 5 katlı birleşik nizam evlerden oluşuyordu. Ancak etik bulmadığım bazı inşaat sorunları vardı. Zaten müstakil bir evi tercih ediyordum. Son iki yıldır, müstakil bir evdeyim. Deprem döneminde müstakil evlere olan ilginin arttığını gözlemliyorum. Ancak müstakil ev nedir, nasıl planlamak gerekir onu biraz anlatmakta yarar var.

Öncelikle müstakil evler prefabrik, konteyner ve mobil olmak üzere üç ana grupta inceleniyor. Prefabrikler, subasman üzerine kuruluyor. Boyutları değişken oluyor, yani istediğiniz boyutta ve kat sayısında üretebiliyorsunuz. Ben prefabrik tercih ettim. Mersin’de Mega Merkez isimli bir prefabrik şirketine, bir ay içinde yaptırdık. Bu tip durumlar için daha önceden su basmanını yaptırmak gerekiyor. Genelde prefabrik şirketlerinin evin tasarımını yapacakları mimarları var ama bence işin bu kısmına özen gösterip ayrı bir mimarla çalışmak daha mantıklı.Evin içi için de iç mimarla çalışmak daha doğru.

Konteynerlerde boyut belli 7x3 metre. Yani oldukça küçük. Ancak 3-4 tanesini bir araya koyarsanız dişe dokunur bir hal alıyor. Burada dikkat edilmesi gereken konteynerlerin daha önce ne amaçla kullanıldığını bilmek. Zehir bile taşımış olabilir. Gerçi çok yeni aldığım bilgiye göre konteynerleri isterseniz sipariş usulü yaptırabiliyormuşsunuz.

Bu evlerin genel elektrik, su gibi tesisatları zaten fabrika aşamasında hallediliyor. Bunun için ciddi bir zaman harcamıyorsunuz. Ancak daha sonradan kablolama yapmamak için, mutlaka lazım olan kabloları önceden planlamak lazım.

Tabii ki bir sitenin parçası olmamak ciddi ek planlar yapmayı gerektiriyor. Bunlar arasında en önemlisi, jeneratör. Elektrik kesintilerini engellemek için. Ben Aksa ile çalışıyorum. Son iki yıldır benim hatalarım haricinde bir kere bile tık demedi. Jeneratör çok önemli zira, güneş enerjisi konusunda öyle ciddi bir şirket daha pazarda yok. İşe yarar bir çözüm daha bulamadım.

Depo ve su ısıtma konusunda çok da problem yok. Mersin’de yoldan çevirdiğiniz kişiler bile bu konuda çözümler üretebiliyorlar.

Peki bu konuda yapılması gerekenler neler :

1. Devamlı sümen altı edilen mortgage’ın acilen çıkması gerekiyor. Ev kredisi on yılda ödenebilecek bir yatırım değildir. On yılda ödensin denilince inanılmaz yüksek taksitler çıkıyor. On yıl değil, yirmi yıl değil, ömür boyu ödenir. Taksitler ancak o zaman makul seviyeye iner.

2. Yine görmezden gelinen yatay yaşam çin müstakil evlerin teşvik edilmesi, kolluk kuvvetlerinin bu tip evlerin güvenliğini sağlayacak düzenlemeleri yapması gerekiyor. Teşvik için yöntem ucuz ve uzun süreli kredilerdir. Bunun sadece düşük gelir grupları için değil, bütün sosyo ekonomik gruplar için geçerli olması şart.

3. Boxabl, Amazon.com gibi müstakil ev üretim sistemlerinin Türkiye’ye davet edilmesi, ithalatın kolaylaştırılması gerekiyor. Türkiye’de şu ana kadar bir çözüm görmedim onun beklenmesi için ne yazık ki zaman yok.

4. Güneş enerjisi panelleri gibi merkeziyetsiz enerji yöntemlerinin artık son tüketiciye ulaşması gerekiyor. Bu alanda bir gelişme ne yazık ki hala yok. Belki ithalatın artırılması, bu konuda global büyük şirketlere Türkiye’ye girmeleri konusunda çağrı yapılması gerekiyor.

5. Avrupa’nın en kalabalık şehri olan İstanbul’dan en kısa sürede çıkmak gerekiyor. Bu konuda insanlara yardım edilmeli.

6. Her yanı denizlerle çevrili bir ülkede denizde yaşam da özendirilmeli.

—----------------------------------------------------

Depremlerin ardından sigorta sektöründe en çok nelerden şikayet edildi?

Kahramanmaraş merkezli meydana gelen depremlerin etkileri devam ederken DASK ve konut sigortası en çok tartışılan konular arasında yer aldı. Şikayetvar verilerine göre Şubat ayında konut sigortalarında şikayetler yüzde 23 arttı. Şikayetvar’da DASK sayfası son 30 günde 67 bin 531 kez görüntülenirken deprem bölgesinde yaşayan vatandaşlar ekspertizlerin gelmemesinden ve DASK’a ulaşamamaktan şikayet etti.

Büyük yıkıma sebep olan Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından Türkiye yaralarını sarmaya devam ederken vatandaşların evlerini ya da araçlarını doğal afetlere karşı sigortalatmasıyla ilgili konular tekrar gündeme geldi. Yaşanan facianın ardından Şikayetvar üzerinden DASK (Doğal Afet Sigortaları Kurumu) hakkında araştırma yapmak ve bilgi almak için aramalarda artış yaşandı. Geçtiğimiz yıl platformda yer alan DASK sayfası 11 bin 154 kez görüntülenirken son 30 günde bu sayı 67 bin 531’e yükseldi. DASK’ın şikayet konuları incelendiğinde yüzde 63’lük oranla “eksik ya da kusurlu hizmet” ilk sırada yer alırken vatandaşların en çok şikayet ettiği diğer konular personel davranışı (yüzde 32) ve üyelik işlemleri (yüzde 26) oldu. Özellikle deprem bölgesinde yaşayan vatandaşlar ekspertizlerin gelmemesinden ve kuruma ulaşamamaktan şikayetçi…

Konut sigortası şikayetleri yüzde 23 arttı

Çözüm platformu Şikayetvar özel konut ve araç sigortalarıyla ilgili verileri de paylaştı. Yapılan açıklamada, konut sigortalarında şikayetler geçen yılın şubat ayı ile karşılaştırıldığında yüzde 23 artarken ilgili kategoride 37 bin 180 bireysel kullanıcı platformu ziyaret etti. Şubat ayında konut sigortalarıyla ilgili 271 şikayet geldi. Araç sigortalarıyla ilgili belirtilen dönemde platforma ulaşan şikayet sayısı 405 olurken, 40.898 bireysel kullanıcı platformda kasko araması yaptı. Firmaların sözleşme maddelerine uymaması özel konut sigortalarıyla ilgili en çok şikayet edilen konu oldu. Personel davranışı ve haksız tahsilat-iadeyle ilgili yaşanan sorunlar şikayet edilen diğer konular olarak öne çıktı. Özel araç sigortalarıyla ilgili vatandaşların en çok şikayet ettiği konu personel davranışı olurken, eksper-rapor, yanlış ve eksik bilgilendirme, pert, ikame araç dile getirilen diğer sorunlar oldu.

BURAYI KUTU YAPABİLiRİZ ALTTAKİ ŞİKAYETLERİ AYRI AYRI

Şikayetvar’a DASK ile ilgili gelen şikayetlerin bazıları şöyle sıralandı:

Yoğunluğu anlıyoruz ama sokakta bekleyemeyiz

“09.02.2023 tarihinde 125 numaralı hattan hasar tespiti için dosya oluşturdum. Exper görevlendirilmesi yapılmasına rağmen 11 gündür gelen giden yok, yoğunluğu anlayabiliyoruz ama bizde her gün bina önünde bekleyemeyiz. Eşyalarımızı alamıyoruz bir an önce sonuçlanmasını istiyoruz.”

10 gündür yetkililere ulaşamıyorum

“Hemen hemen 10 gündür 125 müşteri hizmetlerini aramama rağmen tarafıma dönüşüm sağlanmamasının üzüntüsünü yaşıyorum. Deprem felaketinde hasar gören daireye TC kimlik bilgileriyle dosya oluşturdum henüz ilgilenen olmadı. Dairem oturulacak durumda değil. DASK sigorta şirketinin kontrole gelmesini ümit ediyorum. Şu an dairemde oturamıyorum maalesef dışarıdayız.”

Teminat tutarı yükseltilmemiş

“DASK teminat artış tutarını yükseltmemiş. 25 Kasım 2022 tarihinden itibaren bütün yapı tiplerinde 640 bin TL olarak uygulanmalı diyor ama bana 01.01.2023 tarihinde kesilen poliçede tutar eski tarife üzerinden hesaplanmış. 256 bin küsur… Bu artış yeni poliçeye neden yansıtılmamış? Ayrıca 06.02.2023 tarihinde meydana gelen depremden ötürü hasar dosyası açtım. Çoluk çocuk hep başka yerde. İçeri giremiyoruz evimize müdahale edemiyoruz. Yaklaşık 15 gün oldu hala eksper ataması yapılmadı. 125’i arayınca telefona cevap veren yok. Sigortayı arıyoruz. “DASK’ı arayın” diyorlar. Herkes bir şekilde topu birbirine atıyor ama insanların mağduriyetini giderme konusunda çok yavaş ve ilgisizler. Konu konut kredisi vermeye gelince 2 gün içinde eksper ataması yapılır hemen. Lütfen artık şu mağduriyetimizi giderin.”

Sigorta var, acente yok

“Gaziantep Islahiye de yıkılan evimizin DASK'ı var ama ilgili acente ortada yok. Müşteri hizmetlerini arıyoruz, başka yere yönlendiriyor. Adana bölgesine yönlendiriyor, bölge müdürlüğü telefon açmıyor. Müşteri hizmetleri nasıl telefon açmaz acil dönüş lazım, yoksa davalık olacağız.”