Atıf Ünaldı

Uzmanlara ve özellikle teknoloji şirketi patronlarına göre 2022 zor yılların başlangıcı olacak. Herkes ciddi bir resesyona hazırlanıyor. Bu tip kriz zamanlarının aslında bir fırsat olduğunu unutmamak lazım. Bunu öyle yaşam koçu ağzıyla size moral vermek için söylemiyorum. Resesyonda doğup unicorn olmuş markaların listesi.

1. Microsoft (1975)

2. Electronic Arts (1982)

3. iRobot (1990)

4. Airbnb (2008)

5. Slack (2009)

6. WhatsApp (2009)

7. Square (2009)

8. Uber (2009)

9. Instagram (2010)

10. Pinterest (2010)

Gelin resesyon ve 2023 beklentilerini haftaya bırakalım da bu hafta şapkamızı önümüze alıp bu yılın markalarını düşünelim.

Öncelikle yıllardır ben her Tim Cook hata yapıyor dediğimde, ama kar ediyor diyen başarıyı para ile ölçenlere söylüyorum. 2022, Apple’ın yanlış yolda gittiğinin konuşulmaya başlandığı bir yıl oldu. Ortada dünyanın parası harcanarak yapılmış boş bir kampüs var. Ama bu konuyu da haftaya bırakalım.

Hatası ortaya çıkan bir diğer marka da bu topraklardan. Sanıyorum Getir artık dünya markası olmanın havalimanındaki taksilere reklam vermemek olduğunu anlamıştır.

Hazır teknoloji şirketlerinden gidiyorken, Microsoft bildiğimiz gibi. Önce Windows CE’yi (hikayesi çok uzun) sonra da Surface Duo’yu mahvetti. Xbox konusundaki çalışmaları devam ediyor. Microsoft içerden çıkan güzel projeleri yok etme konusunda gerçekten harika.

Amazon, yıllardır çok iyi gidiyor. Dünyada AWS Türkiye’de e-ticaret tarafında, sorunsuz hizmet veriyor. Kurdukları sistem o kadar iyi ki, insan parmağını dışarı çıkarmak istemiyor. Geçen gün bir kitapçıda beğendiğim kitapları Amazon’dan alırken buldum kendimi. Üstelik yarı fiyatına. Sistem o kadar oturmuş ki; verdiğiniz adrese hangi saatte gelinsin, kime bırakılsın, zil çalınsın mı? gibi onlarca detayın olduğu formlar ve sistemler var. Tabii bir de kargo şirketi kolaygelsin bunları okuyup uygulasa.

Hazır buradan girmişken bir e-ticaret sektörünü inceleyelim;

Hepsiburada özellikle teknoloji ürünlerinde, çok önde görünüyor. Ben artık Çin malı ürünlerin kalitesizliğinden soğuduğum için Alibaba ve Alibabaexpress’den alışveriş yapmıyorum ama teknik arkadaşlar (aldığı ürünün ne olduğundan emin olanlar) geliş hızından, gümrük kısmından çok memnunlar.

Trendyol ise özellikle arayıp hiçbir yerde bulamadığınız ürünler konusunda çok başarılı. N11 bu yıl biraz geride kaldı. Nedenini bilemiyorum. Belki yönetimsel bir toparlanma sürecidir.

Gelelim, online yemek sektörüne;

 İlk akla gelen marka Yemek Sepeti ama problemlerini çözme noktasında hala çok gerideler. Ciddi kitle kaybettiler. Asıl üzücü olan bunu kaybederken hiçbir şey yapmadılar. Getir bence bu alanda hala, sektörün yumuşak karnı kuryeler konusunda güçlü olduğu için bir numara. Eğer Getir’den ve kendi kuryeleri ile istiyorsanız hala en iyi çözüm bu görünüyor. Trendyol Yemek’in sıcak getirme konusunda bir vaadi var. Ancak İstanbul dışında çalışıyor mu bilmiyorum. Bir de bu yılın en ışıldayan markası Migros Yemek var. Çok yeni ama Migros gibi çalışırsa, çok başarılı olur. Bu sektörü de Getir’in elinden alır.

Migros’un yıllardır teknik konularda, ERP ve analiz yatırımlarını duyuyor, dinliyorum. Ancak etkisini 2022’de daha net gördük. Özellikle uzaktan market alışverişlerinde, gördüğüm kadarıyla gerçekten bir numaralar. Müşteri merkezli hizmetlerini kapıya gelen kuryeden başlatıyorlar. Yıl içinde öyle ilginç olaylar duydum ki; Migros resmen global olmuş dedim. Üstelik Anadolu’da bir yaşlının evine giderken başka, Ege’de yata hizmet götürürken başka davranıyor. Her ikisinin de hakkını veriyor.

Bu sektörde en çok reklamı Migros’dan sonra İsteGelsin yapıyor. Ajansı kutlamak lazım. Markayı kafamıza kazıdı. Ama hizmet aldık mı? Ben almadım.

Diğerlerinden farklı olarak Macro Online yapay zekâ ve öngörü sistemini pazarlamaya en çok ekleyen gibi görünüyor. Hep yazıyorum, yıllardır ürün kalitesi ve özellikle Mersin bölgesindeki hizmet kalitesini çok beğeniyorum. İlişkiler hep ölçülü ama samimi. 2022’de de Macro hem uygulaması hem de iletişimi ile benim elegance diyeceğim markalardan.

Gelelim finans sektörüne;

Burası hala çok karışık. Yıllardır bu sektörde Altın Örümcek verdiğimiz marka ile başlayalım. Garanti Bankası yeni ismi ile Garanti BBVA, geçiş sürecinde farklılaşmaya başladı. Mesela Twitter ekibi harika çalışıyor ama yetkilerinin kısıtlandığını görüyorum. Zaten reklamlarında da yeşilden maviye bir geçiş hissediyoruz. Bu bitmeden nasıl olacağını konuşmak zor ama öncelikle Twitter ekibine sorun çözme yetkisini yeniden vermeli. Akbank için, logoyu “out of box” yapmak yetmez, kafaları değiştirmek lazım diyordum. 2022’de bunu görüyorum. İçerde iyi niyetli ve yenilikçi bir ekip var ama yirmi yılı aşkın süredir aynı şubede hizmet vermiş yöneticiler ve mikro yönetim şekilleri ile bir yere varılmaz. Önce bunların değişmesi lazım.

Bu sektörde 2022’de en çok dikkat çeken banka Halkbank. Gerçekten iyi gidiyorlar. Müşteriye yaklaşımları, onu merkeze alma yönünde. Bu noktada beni cidden şaşırtıyorlar. Marmara Üniversitesinde ders verdiğim dönemlerde açılan, malum sebeplerden pek de işlem görmeyen hesabımı bile bu yıl canlandırmak için arıyor, kampanyalar düzenliyorlar. Hatta bir ara neredeyse bütün banka işlemlerini Halkbank’a çekme noktasına bile geldim, eğer istediğimi gerçekleştirebilselerdi.

Ben genelde tek banka kullanmayı tercih ederim. Bu uzun yıllar Garanti Bankası oldu. Bir süredir sadece İş Bankasını kullanıyorum. İş Bankası’nın Twitter ekibi tam bir iş bitiren. Sorunsuz ve çözümcü. Çok başarılılar. Bankayla yaşadığım bazı garip sorunları bile hızlıca çözüyorlar.

Ancak söz sorun çözmeye gelince bu yıl derslerde anlatılacak kadar ciddi krizi fırsata çeviren bir müşteri hizmetleri ile tanıştım. Yurtiçi Kargo’da yaşadığım bir soruna Nurcan hanımın yaklaşımı, beni artık çok korkarak yaklaştığım kargo sektörüne bile yaklaştırdı. 2022’nin müşteri ilişkileri alanındaki en iyi markası Yurtiçi Kargo. Bunu sadece ben de söylemiyorum. Bu alanda bu yıl birçok ödül de aldılar.

Teknoloji market sektörü; Öyle çok yenilikle karşılaşmadık 2022’de. Teknosa yeniden sektöre dönüş yaptı. Burada MediaMarkt, Teknosa ve Vatan Bilgisayar’ın çekişmesini görüyoruz. Tabii bazı markalar hem bu zincirlere ürün verip hem de kendi sitelerinde satmaya çalışıyorlar. Dyson, Nespresso buna örnek. Bu yıl ilk defa Nespresso’dan bir alışveriş yaptım. Açıkçası, sorun yaşamadım ama sanıyorum artık ürün ve marka ne olursa olsun, Amazon, N11, MediaMarkt gibi yerler dışında alışveriş yaparsam, pürüz çıktığında ne yaparım diye tedirgin oluyorum. Şu anda da tam da buna benzer bir olayı Pazarama ile yaşıyorum. Daha sonuçlanmadı. Sanıyorum haftaya detaylarını burada veya Medyascope Tv’deki günün teknoloji yorumu bölümümde görebilirsiniz. (Bunun için Medyascope TV instagram hesabını takip etmenizi öneririm.)