World Weather Attribution (WWA) raporu: İklim değişikliği 2024’te kaç can aldı

İklim değişikliği 21.yüzyılın en önemli sorunlarından biri ve her geçen yıl sonuçları daha da şiddetleniyor. Bu sonuçları ortaya koymak adına World Weather Attribution (WWA) bünyesindeki araştırmacılar, Climate Central işbirliğiyle “Riskler Gerçek Olduğunda: 2024'te Aşırı Hava Olayları” başlıklı bir rapor yayınladı. İklim değişikliğinin yıkıcı sonuçlarının geleceğe yönelik bir tehdit değil, günümüzün gerçeği olduğunu vurgulayan rapor, 2024’te yaşanan 26 aşırı hava olayını öne çıkardı. Ve bunun sonucunda en az 3 bin 700 insanın hayatını kaybettiği, milyonlarca kişinin ise yerinden olduğu kaydedildi. Araştırmacılar, 2024’e geri baktıklarında, sıcak hava dalgalarının hayatları aldığı, sellerin yaşam alanlarını harabeye dönüştürdüğü ve kuraklığın ürünleri, geçim kaynaklarını yok ettiği bir yıl gördüklerini belirtiyorlar.

Oksijen’den Baran Can Sayın’ın haberine göre, işte rapordan öne çıkan bulgular…

41 gün daha fazla “tehlikeli sıcak gün” yaşandı

İklim değişikliğinin sonucunda bu yıl dünyada 41 gün daha fazla tehlikeli sıcaklık seviyelerine ulaşıldı. En fazla “tehlikeli sıcak gün” yaşayan ülkeler ise, iklim değişikliğine karşı en savunmasız olan küçük ada ülkeleri ve gelişmekte olan devletler oldu. Öyle ki, Fiji ya da Bahamalar gibi Gelişmekte Olan Küçük Ada Devletleri (SIDS) üyesi olan 18 ülke, 130’dan fazla ek tehlikeli sıcak gün yaşadı. 22 Temmuz ise, tarihin en sıcak günü olarak kaydedildi. Raporda ayrıca, Güney Afrika ve Panama’daki istisnalar dışında, El Nino’nun aşırı hava olayları üzerindeki etkisinin abartıldığı vurgulanıyor. Zira, rapora göre Amazon’daki tarihi kuraklık, Asya'nın bazı bölgelerindeki sıcak hava dalgaları ve BAE selleri de dahil olmak üzere birçok aşırı hava olayının perde arkasında El Nino’dan çok, insan kaynaklı ısınma ve iklim değişikliği bulunuyor.

20 milyon insan açlıkla karşı karşıya

Yüksek sıcaklık ve kuraklıkların ise orman yangınları ve gıda güvensizliği gibi birçok sonucu bulunuyor. Araştırmada, İtalya'nın Sicilya ve Sardinya adalarının, büyük buğday kayıplarına ve su tasarrufuna yol açan şiddetli kuraklıklar yaşadığı örnek gösterilerek, iklim değişikliğinin bu kuraklıkları yüzde 50 oranında daha olası hale getirdiği ortaya kondu. Öte yandan, Amazon Yağmur Ormanı ve Pantanal Sulak Alanı da şiddetli kuraklıklar ve orman yangınlarıyla 2024 yılında büyük biyolojik çeşitlilik kaybı yaşadı. Kuraklıktan en çok etkilenen sektör ise tarım olarak kayda geçti. Nitekim, gelişmekte olan ülkelerde kuraklık ürün kayıplarına, kronik gıda kıtlıklarına ve insani krizlere yol açabiliyor. Örneğin, bu yılın başlarında Güney Afrika'daki kuraklık, 20 milyon insanı açlıkla karşı karşıya bıraktı.

Rekor sıcaklık rekor sağanak demek

2024’te yaşanan bu kuraklık ve kırılan sıcaklık rekorları ise rekor seviyede sağanak yağışlara dönüştü. Çünkü rapora göre fiziksel olarak daha sıcak bir atmosfer, daha fazla nem tutma eğiliminde oluyor ve bu da daha yoğun sağanaklara yol açıyor. Küresel ısınmanın 1.3 derece olduğu durumda atmosferin yaklaşık yüzde 9 daha fazla nem tutabildiği biliniyor. Bu kapsamda, raporda incelenen 16 selden 15'inin iklim değişikliğiyle şiddetlenen yağışlardan kaynaklandığı ortaya kondu. Öyle ki, Sudan, Nijerya, Nijer, Kamerun ve Çad’da temmuz ayından itibaren birkaç ay süren şiddetli yağmurlar, en az 170 kişinin ölümüne ve milyonlarca insanın yerinden edilmesine neden olan ciddi sellere yol açtı. Bir başka örnek, ”iklim cenneti” olarak tanımlanan Güney Appalachia'daki sel, 227'den fazla insanın hayatını kaybetmesine sebep oldu.

Erken uyarı sistemi gerek

Bu noktada, araştırmacılar gelecek afete karşı hazırlıklı olmanın ve erken uyarı sisteminin ne kadar kritik olduğunun altını çiziyor. Sel savunmaları inşa etmenin, önceden gelen uyarılarla insanların tahliye edilmesinin önemini vurguluyor, bu yılın en önemli afetlerinden İspanya Valencia’daki sellerde ölümlerin neredeyse yarısının 70 yaşından büyük, hareket kabiliyeti kısıtlı yetişkinler olduğunu hatırlatıyorlar.

Fosil yakıtlardan hızla uzaklaşılmalı

Raporda yeni yılda alınması gereken önlemlere de yer veriliyor. Buna göre, ilk yapılması gereken, fosil yakıtlardan hızlı bir şekilde uzaklaşmak. Çünkü 2024’te incelenen neredeyse her olayın en önemli sebebi fosil yakıtları yakmaya devam etmemiz. Öte yandan, aşırı hava olaylarının neden olduğu ölümlerin aslında çoğunun önlenebilir olduğu unutulmamalı. Bu sebeple erken uyarı sistemlerinde iyileştirmeler yapılmalı, sıcaklık kaynaklı ölümler anlık raporlanmalı ve iklim değişikliğine karşı en savunmasız ülkelere finansal destekte bulunulmalı. Araştırmacılar böylelikle sağlam sosyal hizmetlere sahip daha eşitlikçi toplumlar yaratmayı hedefliyorlar.