DP’li Aksoy’un Şam izlenimleri: Ekonomik krize rağmen halk refah içinde yaşıyor

Demokrat Parti (DP) Göç ve Sosyal Politikalardan Sorumlu Genel Başkanı Yardımcısı İlay Aksoy, savaşın izlerini taşıyan Suriye’de sosyal devlet anlayışının hakim olduğunu söyledi. Aksoy, “Devlet halkına iyi bakıyor” dedi.

Sözcü'den Saygı Öztürk'ün haberine göre; İlay Aksoy, Şam ziyaretini 5-8 Temmuz 2023 tarihinde gerçekleştirdi. Uçakla Lübnan'ın başkenti Beyrut'a gitti, ardından araçla Şam'a geçti. Ziyaretinin amacı, “Suriye'yi görerek göç konusunda sağlıklı analizler yapabilmek, ülkemizdeki Suriyeliler kendi öz yurtlarına güven içinde geri dönebilmelerinden emin olmak” içindi.

İlay Aksoy, "Bize anlatılanlardan çok farklı bir ülke gördüm. Devlet düzeni ve ciddiyeti olan, ekonomisi ambargolara rağmen toparlamaya çalışan bir ülke var. Ülkede ekonomik kriz var ama kayıt dışı ekonomi çok yaygın olduğundan sistem yürüyor. Halk bir an evvel savaşı arkada bırakıp yeniden normalleşmek istiyor. Suriye Arap Cumhuriyeti savaş süresince halkına Türk Milletini ve hükümeti hep ayrı tuttu, o yüzden Suriye halkı Türk milletine öfkeli değil. Ülkede çok ciddi güvenlik var, bir yabancı için bu rahatlatıcı bir durum. Sosyal yaşam çok yüksek, her ekonomik düzey için mevcut. Devlet yapısı oldukça güçlü ve kurumsal. Sosyal devlet ilkesiyle yönetiliyor. Eğitime çok önem veriyor, tüm eğitim ana okulundan üniversiteye kadar ücretsiz. Vatandaşlarını yabancılardan farklı tutuyor. Otel, su, internet, vergilerde iki tarife uygulanıyor. Öz vatandaşından yabancılar iki katı ödüyor. Devlet vatandaşına ‘Zeki Kart' diye sosyal yardım kartı veriyor" dedi.

Ekmek ve akaryakıt

Aksoy, ekmek ve akaryakıt ile ilgili olarak, "Devlet maliyet fiyatına fırıncılara un veriyor (şu an kendisi üretmesine rağmen ambargolardan dolayı buğdayı satın almak zorunda.) Fırıncı düşük bir kâr ile vatandaşa ekmek satıyor. Devlet  ‘Zeki Kart' ile her 5 kişilik aileye günde 2 paket (1 paket x 900 gram, 7 adet lavaşlardan oluşan) ekmek hakkı tanıyor.  Haftada 6 gün iki paket. Haftanın 1 günü 4 adet ekmek alma hakkı bulunuyor. 1 paket ekmek Türk Lirası'na göre 0.55 kuruş. Türkiye'de 210 gram ekmek 7 ile 7.5  liraya satılırken, Suriye'de 1,800 gram ekmek 1.10 TL'ye satılıyor. Devlet ‘Zeki Kart'la 20 günde bir 25 Litre benzin veriyor. Benzinin litresi 7,50 TL" ifadelerini kullandı.

Sağlık hizmeti de eğitim de parasız

Aksoy, sağlık hizmetleri ile ilgili izlenimlerini ve edindiği bilgileri şöyle aktardı:

“Savaş öncesi sağlık ocağı ve özel hastaneler hariç 131 devlet hastanesi bulunuyormuş. 130 bin doktor varmış. Savaş döneminde doktorların yüzde 20'si ülkeden ayrılmış. Ülkeden ayrılan doktorlar Almanya, Sudan, Irak, Somali ve Türkiye'ye gitmiş. Tüm sağlık hizmetleri tamamen ücretsiz olduğu gibi tedavi süreci boyunca ilaçlar da ücretsiz. Devlet memurları ilaç alırken ücretin sadece yüzde 20'sini ödüyor, sigortasız vatandaşlar ise düşük fiyata ilaç alıyor."

İlay Aksoy'un anlatımına göre, Suriye'de her kademede eğitim ücretsiz. Sadece her yıl okul kitapları için sembolik olarak 1 dolar civarında katkı payı alınıyor.

İlay Aksoy, “Suriye'de üniversiteler ücretsiz. Şehir dışından gelen öğrenciler yılda 3 dolar yurt ücreti ödüyor. Savaş sürecinde hiçbir devlet üniversitesi zarar görmedi. Tüm kayıtlar mevcut, geçmiş yıllara ait tüm diplomaların yazılı ve  bilgisayar ortamda kayıtlı. Aksoy, “Bu, özellikle Türkiye için çok önemli. Ülkemizde bulunan Suriyelilerin eğitim durumları konusunda sağlıklı bilgiye sahip değiliz. Hatta, diplomasız doktorlar olduğu bile söyleniyor. İki ülke arasında diplomatik ilişkiler mutlaka başlamalı” dedi.

Çocuk evliliği yasak

Suriye'de resmi evlilik 18 yaşında başlıyor. 18 yaş altı bir çocuğu evlendiren aileye hapis cezası uygulanıyor. 16 yaş altı evliliklerde 6 aydan başlayan hapis ve para cezaları uygulanır. Yaşı ne kadar küçük ise hapis süresi o kadar artıyor. Buna karşın çoklu evlilik ise yasal.

Madde madde Suriye

İlay Aksoy, Suriye dönüşünde izlenimlerini şöyle sıraladı:

1- Savaş kesinlikle yok, ambargolardan kaynaklanan ekonomik sorun var.

2- Halk mümkün olduğu kadar hayatını toparlamaya çalışıyor.

3- Suriye Arap Cumhuriyeti devleti savaş boyunca savaşı ve Türk milletini ayrı tutmuş. Bu bizim için çok önemli bir avantaj. Halk Türklere karşı çok olumlu davranıyor.

4- Devlet mümkün olduğu kadar temel ihtiyaçlarını karşılıyor.

5- Çok banka var ama swift yasaklandığı için sadece ülke içinde para transferleri yapılıyor.

6- Turizm çok canlanmaya başlamış, çok yabancı gördüm.

7- Dışarıda bize anlatıldığı gibi kesinlikle değil, güvenlik çok üst seviyede.

8- Müslümanlar, Hıristiyanlar çok rahat ve uyumlu iç içe yaşıyor. Savaş onları daha da bir birinden ayrılamaz hale getirmiş.