Yöneylem Koordinatörü Kömürcü değerlendirdi: Son yapılan ankette CHP ve AKP’nin oy oranı ne? İşte emeklinin seçime etkisi!
Ankete göre CHP, genel seçim olsa yine birinci parti çıkıyor ve AK Parti dahil bütün partilerden oy almaya devam ediyor.
31 Mart’ta yapılan yerel seçimlerde AKP tarihinde ilk kez ikinci parti konumuna düşerken CHP birçok kritik ilde AKP’den belediyeleri kazanarak yıllar sonra birinci parti oldu. Seçim sonuçlarının ardından CHP’nin bu başarıyı nasıl sağladığı kamuoyu tarafından tartışılmaya devam ediyor.
AKP içinde yenilginin ardından tartışmalar sürerken anket firmaları da seçmen tercihindeki bu değişiminin nedenini araştırıyor. Son olarak Yöneylem Araştırma yerel seçimlerin ardından yurttaşların siyasi tercihlerini gözlemlemek için 26-29 Nisan tarihleri arasında bir anket çalışması yaptı. Toplam 2 bin 222 kişi ile yapılan araştırma sonucunun verilerine göre AKP ve CHP arasında büyük bir fark gözlemlendi.
Yöneylem tarafından “Bu pazar milletvekilliği seçimi olsa kime oy verirdiniz” sorusu yöneltilen seçmenlerin, kararsızların dağıtılmasıyla yüzde 34,1’i CHP’ye oy vereceğini ifade ederken yüzde 30,9’u ise AKP’den yana tercihte bulundu.
Ortaya çıkan sonucu değerlendiren Yöneylem Araştırma Genel Koordinatörü Doç. Dr. Derya Kömürcü, “Yapılan araştırmaya göre, 31 Mart seçimlerinde gördüğümüz gibi bugün bir milletvekili seçimi olsa CHP’nin yine birinci parti olarak çıkacak. Tablo ‘emanet’ oy argümanını geçersizleştiriyor” şeklinde yorumladı.
Kömürcü, seçmende yaşanan değişimi vurgularken “Verilerde ortaya çıkan sonuçlarla seçmenlerin adayları beğendikleri için değil bir tür siyasi tercih değişikliği de olduğunu görüyoruz” ifadelerini kullandı.
Diğer partilerin oy oranları ne durumda?
Seçim yenilgisinin ardından Olağanüstü Kurultay’a giden İYİ Parti’nin oy oranında düşüş gözlemlenirken İYİ Parti seçmenin yüzde 3,9’undan destek alabildi.
Yerel seçimlerin sürpriz partisi Yeniden Refah’ın ise verilere göre oy oranı artmaya devam ediyor. Ankette Yeniden Refah Partisi’nin oy oranının yüzde 6 olduğu görüldü.
Araştırmanın sonuçlarını tüm yönleriyle Gazete Pencere ’ye değerlendiren Kömürcü, seçimlerde emeklilerin etkisini, AKP’deki düşüşü ve CHP’nin neden başarılı olduğuna yönelik sorularımıza şu cevapları verdi:
31 Mart yerel seçimlerinin ardından, CHP’nin oy oranının 2019 yılına oranla artmış olması, ‘emanet oylar’ söylemini geliştirirken AKP’lilerin sandığa gitmediği analizi yapıldı. Bu nedenle Nisan ayında yapılan sonuçlar çok kritik rol oynuyor. Bu sonuçlar size neyi gösterdi?
Bu araştırmanın en önemli bulgusu, 31 Mart seçimlerinde gördüğümüz gibi bugün bir milletvekili seçi olsa CHP’nin yine birinci parti olarak çıkacak olması. O ‘emanet’ oy argümanını geçersizleştiriyor.
14 Mayıs’ta, AKP’ye oy vermiş seçmenlerin yüzde 10’nun CHP’yi desteklediğini, yüzde 10’nun oy kullanmaya gitmediğini, bir yüzde 10’luk kesimin de diğer partilere dağıldığını özelikle Yeniden Refah Partisi’ne yöneldiğini görüyoruz. AKP’deki gerileme ve CHP’deki yükselmenin, sadece oy kullanmamaktan kaynaklı olmadığını görüyoruz.
“Bir tür siyasi tercih değişikliği var”
AKP’lilerin, CHP’li belediye başkan adaylarını da desteklediğini görüyoruz. Bundan daha önemlisi, daha düşük oranla olmakla birlikte ‘Önümüzdeki pazar bir seçim olsa hangi partiye oy verirsiniz’ diye sorduğumuzda, bundan bir yıl önce AKP’ye oy vermiş 100 seçmenden 6’sının CHP’ye oy veririz dediğini görüyoruz. Daha önceki araştırmalarda bu kadar yüksek bir geçiş yoktu. Dolaysıyla sadece belediye seçimleri olduğu için, adaylar beğenildiği için değil bir tür siyasi tercih değişikliği de olduğunu görüyoruz.
“YRP yüzde 7 sınırını zorlayabilir”
Siz de Yeniden Refah Partisi’nden bahsettiniz. 31 Mart seçimlerinde Yeniden Refah Partisi’nin bir yükselişi söz konusuydu bu yükseliş anketlere hala yansıyor mu?
Yeniden Refah Partisi büyümeye devam eden bir parti. Büyüme potansiyeli var. AKP’deki erime devam ettiği sürece, AKP’den vazgeçen seçmenin, bir kısmının tercihinin Yeniden Refah olacağı görülüyor. CHP’ye oy vermekten çekinen, diğer muhalefet partilerini destekleme konusunda çekincesi olan muhafazakâr seçmenin daha rahat oy verebildiği bir parti. O bağlamda Yeniden Refah Partisi’nin önümüzdeki süreçte yüzde 5-6 aralığında oy seviyesini sürdürmesini hatta önümüzdeki seçimde yüzde 7 seçim barajını zorlamasını bekleyebiliriz.
“İYİ Parti seçmeni, iki partiye yöneliyor”
Yerel seçim yenilgisinin ardından geçtiğimiz günlerde İYİ Parti Olağanüstü Kongreye giderek yeni genel başkanını seçti. İYİ Parti’nin bu değişikliği oy oranlarına nasıl yansıyabilir?
İYİ Parti açısından çok yeni bir gelişme. Dolaysıyla genel başkan değişikliğinin yansımalarını biz bu araştırmada görmüyoruz. İYİ Parti’nin sergilediği ‘hür ve müstakil’ tavra yönelik seçmen tepkisini İYİ Parti’nin oy oranları ciddi oranda görebiliriz. İYİ Parti’nin oy oranları ciddi oranda düştü. Düşerken de bundan beslenen iki parti oldu; seçmenler ağırlıklı olarak CHP’ye yöneliyor.
DEM Parti ve TİP’teki son durum nedir?
DEM Parti, belli bir seviyedeki oy oranını koruyor. 14 Mayıs’ta beklediğinin altında bir oy aldığı görüldü ama sonrasında bir toparlama sürecine girdi. Özelikle yerel seçimlerde de büyükşehirlerde değil ama Doğu Anadolu ve Güney Anadolu’da güçlü olduğu illerde oy oranını yeniden ispatlamış oldu.
TİP açısından özel bir şey söylemek gerekirse, biz TİP’in 2 buçuk puana kadar çıktığını görmüştük. CHP’deki bu yükselişle beraber şimdi o oy oranının yarısının CHP’ye yeniden yöneldiğini görüyoruz.
Nisan anketinde CHP’nin oy oranının yüzde kararsızlar dağıtılmadan önce 28’de olduğu görülüyor. Bu oy oranı kalıcı mı?
31 Mart’ta yeni bir tablo ortaya çıktı. Bu tablonun gereği olarak da partiler konumlanıyorlar. Siyasette bir güç mücadelesi dönüyor. Bunun kalıcı olacağını veya olmayacağını şu andan ön görmek çok kolay değil.
Seçimlerden sonra AKP’lilerin, sandığa gitmediğine dair bazı analizler vardı. Sizin araştırmanızda, bunu doğrulayan bulgularınız var mı?
Evet bu doğru ama seçime sonucuna yönelik tek açıklama değil. 10 AKP seçmeninden biri sandığa gitmedi bu etkili oldu bunu görebiliyoruz. AKP’nin bir önceki seçime göre, yaklaşık 30 puanlık bir kaybı var. 10 AKP seçmeninden 3’ü ya oy kullanmadı ya da diğer partilere yöneldi. CHP’ye oy verenler de oy kullanmayanlar kadar fazla görünüyor. Yaklaşık 2 milyon AKP seçmeninin bir biçimde CHP’ye oy verebildiğini, 2 milyon seçmenin de oy kullanmadığını veya geçersiz oy kullandığını gördük.
CHP’deki oyların artışında, hangi tabanın etkisi var?
CHP özelikle kentlerde oy oranını ciddi bir şekilde yükseltiyor. Burada da çalışan kadınlar ve gençlerde CHP’ye olan ilginin arttığını görüyoruz. İstanbul gibi büyük kentlerde yaşayan Kürt seçmende de geçmişteki kadar tereddüttün olmadığını, oy verebildiğini görüyoruz. Bunlar CHP’nin klasik tabanının ötesinde yeni ilaveler diyebiliriz.
Seçim döneminde CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in ağırlık verdiği konulardan biri de emeklilerdi. Emeklilerin, seçim sonuçlarına etkisi ne oldu?
Bu araştırmanın en önemli bulgularından bir tanesi de bu. Emekli maaşlarının bu kadar düşük olması verilen tepki yanıtı, çok fazla dile getirildi. Zaten emeklerin oy dağılışına da baktığımız zaman AKP’yi çok ciddi bir şekilde cezalandırdıklarını ve CHP’ye yüksek oranda destek verdiklerini görebiliyoruz. Emekli maaşı üzerinden yapılan tartışmaları sadece emekliler üzerinden düşünmemekte gerekir. Şu an çalışmakta olan ve emekli olanların da hayallerini kıran bir tablo var ortada.
CHP bu seçimde neden başarılı oldu, AKP neden başarısız oldu? CHP’nin başarısında yeni yönetimin seçmen üzerinde nasıl bir katkısı oldu?
CHP’nin 2023 yılındaki yenilginin ardından, bir değişim gerçekleştirmesi önemliydi. Aynı zamanda CHP’nin 5 yıldır devam eden çok başarılı belediye başkanları var. Bunlar başarılı bir belediyecilik sergilediler ve bunun sonucunu hem o illerde aldılar hem de ‘CHP bu işi yapabilir’ mesajını verdiler. Onun ötesinde, genel merkezin aday belirleme sürecinde gençleri ve kadınları seçilebilecek yerlerden aday göstermesi de etkili oldu.
CHP neden ‘erken seçim istemiyor’ CHP’nin bu politikasını nasıl değerlendiriyordunuz, CHP bu konuda ne yapmalı?
Türkiye seçim yorgunu bir ülke. Seçmenler siyaset konuşmaktan, oy vermekten yorulmuş durumdalar. Bence Türkiye’nin bir süre sorunlarına odaklanması, siyasi tartışmadan daha önemli. Benim gördüğüm CHP Genel Merkezi de bunu bu şekilde tarif ediyor. Baskı toplumdan gelirse, onun arkasında duracaktır. Ama siyasi bir argüman olarak erken seçime gidelim deme noktasında olmadıklarını düşünüyorum. Bence sonbahardan itibaren yeniden siyaset ısınır ve tartışmalar başlar.
