CHP'li Ümit Özlale: “Yoksulluk sınırı 100 bin lira olmalı”

CHP İzmir Milletvekili Prof. Dr. Ümit Özlale, asgari ücret tartışmaları devam ederken yoksulluk sınırının yanlış hesaplandığına dikkat çekti.

Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun (TÜRK-İŞ) açlık sınırını 3.26 katsayısı ile çarparak yoksulluk sınırına ulaşmasının doğru bir yaklaşım olmadığını belirten Özlale, “2023 verisini alıp gıda harcamalarının toplam harcamalar içindeki payını %20.6 olarak kabul edersek açlık sınırının 20.565 TL olduğu bir ekonomide yoksulluk sınırı da 99.800 TL, yani kabaca 100.000 TL olacaktır” dedi.

'Ailenin bütün fertleri asgari ücretli olsa bile yoksulluk sınırını aşamayacak'

Özlale, Türkiye'de yoksul sayısının mevcut istatistiklerin öngördüğünden çok daha fazla olduğunun altını çizdi. Özlale, “Asgari ücretin 25.000 TL’nin altında kalması durumunda, bütün fertlerin asgari ücret alarak çalıştığı bir aile bile daha ilk ayda yoksulluk sınırını aşamayacaktır” dedi.

“TÜRK-İŞ uzun yıllardır açlık sınırını 3.26 ile çarparak yoksulluk sınırını hesaplıyor”

Özlale, Kasım 2024 için de yoksulluk sınırının 66.976 TL olarak açıklanmasının basit bir nedeni olduğunu şöyle açıkladı:

“TÜİK 2003–2004 Hanehalkı Tüketim Harcamaları Anketi’nde gıda harcamalarının toplam içindeki payını yüzde 30.7 olarak hesaplamış. TÜRK-İŞ de TÜİK’in bu oranını baz alarak açlık sınırını 30.7 ile bölüp 100 ile çarparak yoksulluk sınırına ulaşıyor. Oysa günümüzde yoksulluk sınırının hesaplanmasında bir güncellemeye ihtiyaç var çünkü gıda harcamalarının toplam tüketim harcamaları içindeki payı zaman içinde düşüyor. Bu oran 2022’de %22.9 iken 2023’de %20.6 olarak hesaplanmış. En yoksul yüzde 20’lik kesimin bile tüketim harcamaları içinde gıdanın payı %29.2. Gıda harcamalarının bütçe içindeki payının düşmesinin en önemli nedenlerinden biri de barınma krizi yaşayan ülkemizde konut ve kira grubundaki artışlar olarak göze çarpıyor.

Dolayısıyla TÜRK-İŞ’in yaptığı gibi açlık sınırını 3.26 katsayısı ile çarparak yoksulluk sınırına ulaşmak günümüzün değişen tüketim eğilimleri ve bütçe kompozisyonu göz önüne alındığında doğru bir yaklaşım olmuyor.”

“TÜRK-İŞ, Kasım 2024 için dört kişilik bir ailenin açlık sınırını 20.565 TL olarak açıklamıştır. Açlık sınırı kadar kritik olan bir başka veri ise yoksulluk sınırıdır.

TÜRK-İŞ uzun yıllardır yoksulluk sınırını hesaplarken açlık sınırını 3.26 ile çarpıyor. Nitekim Kasım 2024 için de yoksulluk sınırını 66.976 TL olarak açıkladı. Bunun eski ve basit bir nedeni var: TÜİK 2003–2004 Hanehalkı Tüketim Harcamaları Anketi’nde gıda harcamalarının toplam içindeki payını yüzde 30.7 olarak hesaplamış. TÜRK-İŞ de TÜİK’in bu oranını baz alarak açlık sınırını 30.7 ile bölüp 100 ile çarparak yoksulluk sınırına ulaşıyor.

Oysa günümüzde yoksulluk sınırının hesaplanmasında bir güncellemeye ihtiyaç var çünkü gıda harcamalarının toplam tüketim harcamaları içindeki payı zaman içinde düşüyor. Bu oran 2022’de %22.9 iken 2023’de %20.6 olarak hesaplanmış. En yoksul yüzde 20’lik kesimin bile tüketim harcamaları içinde gıdanın payı %29.2. Gıda harcamalarının bütçe içindeki payının düşmesinin en önemli nedenlerinden biri de barınma krizi yaşayan ülkemizde konut ve kira grubundaki artışlar olarak göze çarpıyor.

Dolayısıyla TÜRK-İŞ’in yaptığı gibi açlık sınırını 3.26 katsayısı ile çarparak yoksulluk sınırına ulaşmak günümüzün değişen tüketim eğilimleri ve bütçe kompozisyonu göz önüne alındığında doğru bir yaklaşım olmuyor. Eğer 2023 verisini alıp gıda harcamalarının toplam harcamalar içindeki payını %20.6 olarak kabul edersek açlık sınırının 20.565 TL olduğu bir ekonomide yoksulluk sınırı da 99.800 TL, yani kabaca 100.000 TL olacaktır. Bu hesaplama bize iki şeyi göstermektedir. İlk olarak Türkiye’de yoksul sayısı mevcut istatistiklerin öngördüğünden çok daha fazladır. İkincisi, asgari ücretin 25.000 TL’nin altında kalması durumunda, bütün fertlerin asgari ücret alarak çalıştığı bir aile bile daha ilk ayda yoksulluk sınırını aşamayacaktır.”