UNICEF ve DSÖ: Avrupa’da kızamık vakaları 127 bini aştı, aşı eksikliği krizi derinleştiriyor
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) ve Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) yayımladığı analiz, Avrupa’daki kızamık salgınının 1997’den bu yana en yüksek seviyeye ulaştığını ortaya koydu. 2024 yılı itibarıyla kıtada 127 bin 350 kızamık vakası rapor edilirken, bu sayı 2023’teki vaka sayısının iki katına çıktı.
Vakaların yarısı hastaneye yatış gerektiriyor
DSÖ Avrupa Bölgesi'nde yer alan 53 ülkeyi kapsayan rapora göre, vakaların yüzde 40’ı 5 yaş altı çocuklardan oluşuyor. Salgının ciddiyetini gösteren bir diğer veri ise vakaların yarısından fazlasının hastaneye yatış gerektirmesi. 6 Mart 2025 itibarıyla 38 ölüm vakası doğrulandı.
Aşılamadaki düşüş salgını tetikledi
1997’de 216 bin olan kızamık vakaları, yaygın aşı kampanyalarıyla 2016’da 4 bin 440’a kadar düşmüştü. Ancak 2018 ve 2019’da vakalar yeniden artış gösterdi ve COVID-19 pandemisiyle aşı oranlarının düşmesi kızamığın tekrar yayılmasına neden oldu.
DSÖ Avrupa Bölge Direktörü Dr. Hans Henri P. Kluge, yüksek aşılama oranlarının sağlanmadığı sürece salgının kontrol altına alınamayacağını belirterek, “Ülkeler, aşılanmamış veya eksik aşılı topluluklara ulaşmak için çabalarını artırmalı” dedi.
UNICEF Avrupa ve Orta Asya Bölge Direktörü Regina De Dominicis ise, “Son iki yılda kızamık vakalarında dramatik bir artış yaşandı. Bu, aşılama programlarındaki boşlukları gösteriyor. Çocukları korumak için hükümetlerin acil önlem alması gerekiyor” ifadelerini kullandı.
Salgının en yoğun görüldüğü ülkeler
Aşılama oranlarının düşük olduğu ülkelerde salgın hızla yayılıyor. Bosna Hersek, Karadağ, Kuzey Makedonya ve Romanya’da, kızamık aşısının ilk dozu (MCV1) için aşılama oranı yüzde 80’in altında kaldı. Oysa salgınların önlenmesi için bu oranın yüzde 95 olması gerekiyor.
- Bosna Hersek’te aşılama oranı yüzde 70’in altına düştü.
- Karadağ’da ise aşılama oranı yüzde 50’nin altına geriledi.
- 2024 yılında Romanya, 30 bin 692 vaka ile Avrupa’daki en yüksek kızamık vakasına sahip ülke oldu.
- Kazakistan, 28 bin 147 vaka ile ikinci sırada yer aldı.
Küresel salgın riski artıyor
2024 yılında dünya genelinde 359 bin 521 kızamık vakası kaydedildi ve Avrupa kıta genelindeki vakaların üçte birine ev sahipliği yaptı. Düşük aşılama oranları ve virüsün sınır aşan yayılımı, salgının daha da büyüme riskini artırıyor.
DSÖ ve UNICEF, Avrupa Birliği ve Aşı İttifakı (Gavi) gibi ortaklarla birlikte aşılama kampanyalarını hızlandırmak için çalışmalarını sürdürüyor. Bu kapsamda,
- Sağlık çalışanlarının eğitimi,
- Aşılama programlarının güçlendirilmesi,
- Eksik aşılı bireyler için telafi kampanyalarının genişletilmesi hedefleniyor.
Hükümetlere acil eylem çağrısı
DSÖ ve UNICEF yetkilileri, aktif salgın yaşayan ülkelerde vaka tespiti ve temaslı takibinin artırılması, acil aşılama kampanyalarının başlatılması gerektiğini vurguluyor. Uzmanlar, aşılama konusundaki tereddütlerin giderilmesi ve ebeveynlerin bilinçlendirilmesinin kızamıkla mücadelede kritik öneme sahip olduğunu belirtiyor.
Topluluklara yönelik bilinçlendirme çalışmaları, aşıya erişimin artırılması ve sağlık sistemlerindeki eksikliklerin giderilmesi, kızamık salgınının kontrol altına alınması için gerekli önlemler arasında yer alıyor.
