MLSA, RTÜK’ün işleyişini gözler önüne seren yeni raporunu yayınladı

Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği (MLSA), “Sansürün 30 Yılı: 30. Yılında Radyo ve Televizyon Üst Kurulu” başlıklı raporunu yayınladı. Raporda, özellikle son dönemde YouTube’a yönelik artan denetimler ve sokak röportajları üzerinden gündeme gelen Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun (RTÜK) işleyişine ışık tutuluyor. 1 Ocak 2023 ile 30 Haziran 2024 tarihleri arasındaki cezalar da raporda yer alıyor.

1990'lı yıllarda Türkiye’de özel yayıncılığın başlamasıyla birlikte kurulan RTÜK, 1994 yılından itibaren radyo ve televizyon yayıncılığını denetlemeye başladı. 2018 yılında Meclis’te yapılan yasal düzenlemeyle, internet yayınları da RTÜK’ün denetimine girdi. Son açıklamalarıyla RTÜK Başkanı Ebubekir Şahin, YouTube’un da denetim altına alınacağı sinyalini verdi.

RTÜK’ün kırmızı çizgileri ve cezalandırılan yayınlar

Raporda dikkat çeken bir diğer konu, RTÜK’ün cezalandırdığı içerikler arasında hükümete yönelik eleştirilerin öne çıkması oldu. 2023 yılında toplamda 60 milyon TL’yi aşan ceza kesilen alanlar arasında yolsuzluk haberleri, seçim yayınları ve hükümetin afet yönetimini eleştiren yayınlar yer aldı. Özellikle Şubat 2023’teki Maraş depremine dair hükümet eleştirilerine 4 milyon TL ceza uygulandı.

Dini cemaatlerin hedef aldığı diziler, Kürt sorunu ve LGBTI+ içerikli yayınlar da RTÜK’ün hedefinde yer aldı. Bu tür içerikler için program durdurma ve para cezaları verildi. Ayrıca, RTÜK’ün “tarafsızlık” ilkesine aykırılık gerekçesiyle verdiği cezalar da dikkat çekti.

RTÜk’ün en büyük cezası: Çiğdem Toker’e 13 milyon lira

RTÜK’ün 30 yıllık tarihinde verdiği en büyük ceza, gazeteci Çiğdem Toker’e ait. Toker, FOX TV’deki 28 Mayıs Cumhurbaşkanlığı seçimleri sırasında “demokrasi sandıktan ibaret değildir” sözleri nedeniyle 13 milyon liralık bir cezaya çarptırıldı. Bu ceza, halkı kin ve düşmanlığa tahrik etme gerekçesiyle verildi.

2024’ün en büyük ceza: Fox TV’ye 8 milyon lira

2024 yılında RTÜK, Fox TV’ye ait bir habere 8 milyon lirayı aşan bir idari para cezası uyguladı. "Istakoz AK Parti Grubunda" başlıklı haber, en yüksek ceza alan yayın oldu.

RTÜK’ün gündeminde YouTube ve sokak röportajları

RTÜK Başkanı Ebubekir Şahin, son dönemde sokak röportajları ve YouTube yayınlarının RTÜK denetimine alınacağı sinyalini verdi. Eğer YouTube’a lisans zorunluluğu getirilirse, internet üzerinden yayın yapan birçok yayıncı ve gazeteci, RTÜK denetimi altına girecek.