TÜRK TARİH KURUMU’NDAN UNUTULMAYACAK SANAT PROJESİ: “CUMHURİYET’İN 100.YILINDA 100 RESSAM 100 RESİM” SERGİSİ

Türk Tarih Kurumu (TTK) Cumhuriyetin 100. Yılı nedeniyle “Tuvalde Yüzyıl: Cumhuriyet’in 100. Yılında 100 Ressam 100 Resim” Sergisi’ni sanat severlerle buluşturacak.

Siret Uyanık’ın Proje Genel Koordinatörü olduğu ve küratörlüğünü üstlendiği sergi ile Şevket Dağ’dan İbrahim Çallı’ya, Hikmet Onat’tan Fikret Mualla’ya, Turgut Zaim’den Bedri Rahmi Eyüpoğlu’na, Nuri İyem’den Burhan Doğançay’a, Devrim Erbil’den Mehmet Güleryüz’e, Mustafa Ayaz’dan Utku Varlık’a, Komet’e, Başkan Naci İslimyeli’ye, Alaettin Aksoy’a, Yalçın Gökçebağ’a; bir döneme tanıklık eden önemli ressamların eserleri 2 Mayıs–2 Temmuz tarihleri arasında Ankara CerModern’de sergilenecek.

Prof. Dr. Aydın Ayan ve Ömer Faruk Şerifoğlu’nun da küratör olarak yer aldığı projede, Türk resim sanatında iz bırakan baş yapıtlardan örnekler görülebilecek.

TBMM sanat koleksiyonunda bulunan Şadan Bezeyiş ve Turgut Zaim’e ait eserler, Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde bulunan Cemal Tollu’nun “Eti Fırtına Tanrısı”, Fahrelnissa Zeid müze için özel olarak yaptığı “Soyut Kompozisyon”, Etnografya müzesinde bulunan Feyhaman Duran’ın “Nalbant Hasan Çavuş” ve Şevket Dağ’ın “Cami İçi” eserleri ile Milli Kütüphane bulunan Hüseyin Avni Lifij’den “Akgün” ve Halil Dikmen’den “Krom Madeni” adlı eserleri, özel koleksiyondan İbrahim Çallı’nın “Balo” eseri sanatseverler ile buluşacak.

Türk Tarih Kurumu (TTK) Cumhuriyetin 100. Kuruluş yıldönümü nedeniyle çok özel bir sanat projesini hayata geçirdi. TTK tarafından düzenlenen “Tuvalde Yüzyıl: Cumhuriyet’in 100. Yılında 100 Ressam 100 Resim” sergisi asrın sanatsal serüvenine ışık tutacak. Türk resim sanatında iz bırakan 100 ressamın eserlerinden oluşan sergi ile daha önce çok gün yüzüne çıkmayan eserler de gün yüzüne çıkacak. Proje Genel Koordinatörlüğü ve Küratörlüğünü Siret Uyanık’ın yaptığı sergi, 2 Mayıs-2 Temmuz tarihleri arasında Ankara’da CerModern’de ziyaret edilebilecek. Cumhuriyet döneminin ilk yıllarından günümüze Türk resim sanatına etki eden farklı akımları yansıtan sergide, sanatçıların özgün anlatım biçimlerine, yaşadıkları dönemin ruhuna, Türk resim sanatının yüzyılındaki gelişim sürecine de tanıklık ediliyor.

Proje ile özel koleksiyonlar ve sanatçı koleksiyonlarından 100 eserlik özel bir seçki oluşturuldu. Sanatçıların tanınan eserlerinin dışında, onların farklı özelliklerinin sergilendiği eserlerinin yer aldığı sergide, TTK arşivinden Cumhuriyet’in ilk dönemlerine ait sergi katalogları, broşürler, davetiyeler, fotoğraf gibi materyallerden oluşan önemli dokümanlar da sergilenecek.

Kültür politikaları ve sanatsal eğilimler bir arada

Türk Tarih Kurumu Başkanı Prof. Dr. Birol Çetin geçmişin kültür ve sanatsal değerlerini yeni yüzyıla taşımak için serginin önemli bir rol üstleneceğini ifade ederek, “Türk Tarih Kurumu tarafından hayata geçirilen “Tuvalde Yüzyıl: Cumhuriyet’in 100. Yılında 100 Ressam 100 Resim” sergimiz Cumhuriyet’imizin kültür politikaları ve sanatsal eğilimlerini bir arada görmemizi sağlayacak, temsil gücü yüksek 100 ressamımızın tipik resimlerini ihtiva etmesi bakımından sanat tarihimizin bir tablosu sayılacaktır” dedi.

Bilim dünyası ve toplumumuza katkı sunacak

Çetin, sergi ile ilgili şunları söyledi: “Sergide 1914 kuşağından ve onların yetiştirdiği Cumhuriyet kuşağından 100 sanatçının 100 eseri Türkiye’nin resim sanatında geçirdiği evreleri gözler önüne seriyor. Sergimiz sanatseverlerin yanı sıra kültür ve sanat tarihini takip edenlerin özellikle ilgileneceği bir çalışma olarak bilim dünyasına ve toplumumuza ciddi katkı sunacak. Bu kapsamda Proje Genel Koordinatörümüz ve küratörümüz Siret Uyanık’a ve yine küratörlerimiz Prof. Dr. Aydın Ayan ve Ömer Faruk Şerifoğlu olmak üzere sergimiz için koleksiyonlarındaki resimlerini paylaşan tüm kurumlara ve koleksiyonerlere bir kez daha Türk Tarih Kurumu adına teşekkür ederim.”

“Tuvalde Yüzyıl” bir başlangıç

Oluşturdukları seçki ile resim sanatçılarının çok bilinen, kanıksanmış eserlerinin dışına çıkarak, sanatçıları bilinenden başka boyutlarıyla belgeledikleri belirten Proje Genel Koordinatörü ve Sergi Küratörü Siret Uyanık, “Sergimiz kronolojik olarak 1923’ten 2023’e kadar olan süreçte yer alan dönemlerden, gruplardan ve bireysel eğilimlerden örnekler sunuyor. Konsept olarak 100 eserle sınırlandırdık ancak bu başlangıç, serginin devamı gelebilir” dedi. Türk resim sanatının kilometre taşlarını oluşturan sanatçılara ait eserlerin yüzyılın sanatsal serüvenini de anlattığını belirten Uyanık, “Birçok sanatçı ailesi sergimize eserleriyle katkıda bulundu. Çağımızın yaşayan usta ressamlarının yanı sıra, aramızdan ayrılmış ancak Türk sanatının kilometre taşlarını oluşturan, bıraktıkları eserlerle gelecekte de eserleriyle yaşamaya devam edecek olan tüm sanatçılarımıza, sanatçı ailelerimize,  kurum ve kuruluşlarımıza Türk milleti adına şükranlarımızı sunuyoruz” dedi.

Her dönemin ruhu başka

Sergi, kronolojik olarak Cumhuriyet’in kuruluş döneminden itibaren 1923-1950 arasındaki dönemle, 1950 sonrası bireyselleşme olgusu bağlamındaki dönemlere iz bırakan ressamların eserlerini içeriyor. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk kuruluş yıllarındaki ulus olma bilinci ile sanatçıların kimlik arayışlarının izleri takip edilirken, ilk yıllarda Kurtuluş Savaşı ile dönemin söylem ve politikalarında öne çıkan köylü ve köy temasının işlendiği göze çarpıyor. 1938-1943 yılları arasında ise “Yurt Gezileri ve Sergileri” ile Anadolu’nun farklı köşelerinden taşınan izlerin yer aldığı eserler, sonraki yıllarda dünyadaki akımlardan etkilenen tablolara dönüşüyor.

Aliye Berger

Peyzajdan natürmort’a, portreden figüratif eserlere, soyut ve sürrealist eserlerden ve sokaktaki insan yaşamlarına kadar farklı birçok konu ve yaklaşımın yer aldığı sergi, dönemlere özgü toplumsal gelişmelerin yansımalarına, sanatçıların sanatsal, ruhsal dünyalarına da ışık tutuluyor.

Bedri Rahmi Eyüboğlu

Burhan Doğançay

Cemal Tollu

Yüzyılın heyecan verici eserleri

“Tuvalde Yüzyıl” sergisinde, Mehmet Ruhi Arel’in “Su İçen Köylü” adlı eserinden Şevket Dağ’ın “Cami İçi” adlı eserine, İbrahim Çallı’nın “Balo”sundan Fikret Mualla’nın ünlü “Hastanede” adlı eserine,  Turgut Zaim’in “Yörük Düğününe Hazırlık” adlı eserinden Nurullah Berk’in “Baloncu Çocuk” adlı eserine kadar çok sayıda önemli eser bir arada. Sergide Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun “Hitit Güneşi” adlı eseri ile eşi Eren Eyüboğlu’nun “Nermin Menemencioğlu Portesi” tabloları da yer alıyor. Kayıhan Keskinok’un  “Sarışın Bir Kurda Benziyordu” adlı Atatürk tablosu,  Adnan Turani’nin “Trio”, Burhan Doğançay’ın “Kral ve Ben”, Devrim Erbil’in “Malatya Ulu Camii – Kubbe İçi”, Mehmet Güleryüz’ün “İstanbul’u Dinliyorum”, Yalçın Gökçebağ’ın “Eve Dönüş”, Aydın Ayan’ın “Bir Memleketin Simgesel Portresi”, Bedri Baykam’ın “Dönme Dolap” gibi eserlerinin yanı sıra sergide Nuri İyem ve Mustafa Ayaz’ın da eserleri görülebilecek.

Hüseyin Avni Lifij

Hüseyin Avni Lifij’in “Akgün”ü sergide

Hüseyin Avni Lifij’in savaş alegorileri serisinden “Akgün” adlı eseri Milli Kütüphane koleksiyonundan alınarak sergiye dahil edildi. “Akgün” savaşın bitimindeki kazanılan zaferi, yaşanılan gururu, batıştan çıkışa, yok oluştan varoluşa dönüşüm anlamı taşıyan, vatanın emperyalist saldırılardan arındırılması ve işgalci orduların denize döküldüğü 9 Eylül 1922 gününü simgeliyor. Hüseyin Avni Lifij’in bu çalışmasıaslında ikili bir çalışmadır: “Akgün” ve “Karagün”. “Karagün” eseri ise Ankara Resim Heykel ve Heykel Müzesi’nde sergileniyor.

İbrahim Çallı

Ünlü kadın ressamlar ve ünlü tabloları

Sergideki kadın ressamların eserleri de dikkat çekiyor. Başlangıçta soyut resim yapmayı istemeyen, hatta direnen Fahrelnissa Zeid’in “Soyut Kompozisyon”u sanatseverler ile buluşuyor. Aliye Berger’in şüphesiz en önemli eseri olan, Türkiye’de soyut sanatın ivme kazanmasında etkili olan “Güneşin Doğuşu”, Leyla Gamsız’ın “Bursa’dan”, Naile Akıncı’nın “Anadolu Kavağı”, Gencay Kasapçının “Noktanın Sonsuzluğu”, Tülay Tura Börtecene’nin “Ötekinin Yitiği” ve Neş’e Erdok’un “Özportre”si görülecek eserler arasında.

Nurullah Berk

Özel hikayesi olan eserler görücüye çıkıyor

Cumhuriyet’imizin 100. yılına ithafen Türk Tarih Kurumu tarafından hayata geçirilen “Tuvalde Yüzyıl: Cumhuriyet’in 100. Yılında 100 Ressam 100 Resim” sergisi ile özel hikayeleri olan eserler de resim severler ile buluşacak. Bunlar arasında Etnografya müzesinde bulunan ama daha önce çok gün yüzüne çıkmayan Feyhaman Duran’ın  “Nalbant Hasan Çavuş” portesi ile Harita Genel Müdürlüğü koleksiyonunda bulunan Mahmut Cüda’ya ait “Kadın” adlı tablo da yer alıyor.

Süleyman Saim Tekcan

TBMM Sanat Koleksiyonundan daha önce sergilenmeyen iki eser

“Tuvalde Yüzyıl: Cumhuriyet’in 100. Yılında 100 Ressam 100 Resim” sergisinde sanatseverleri heyecanlandıracak ilkler de yaşanacak. Türkiye Büyük Millet Meclisi Sanat Koleksiyonunda bulunan daha önce çok gün yüzüne çıkmayan, Şadan Bezeyiş ve Turgut Zaim’e ait eserler gün yüzüne çıkacak. Proje kapsamında TBMM Sanat Koleksiyonu, Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Etnografya Müzesi, Yapı Kredi Bankası, Halkbank, Milli Kütüphane, Etnografya Müzesi, İstanbul Üniversitesi, Gazi Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, Harita Genel Müdürlüğü gibi pek çok kurumun koleksiyonlarından, özel koleksiyonlardan ve sanatçı koleksiyonlarından eserler seçildi.  

Şefik Bursalı

230 sayfalık sergi kitabı

Proje kapsamında, TTK Sıralı yayınlarından 230 sayfalık bir sergi kitabı yayımlandı. Bunun yanında Cumhuriyet dönemine ait, TTK envanterinde yer alan ilk resim sergisi broşür, afiş, katalogları sergide geniş kitleler ile buluşacak, kolajlar sergi duvarlarında yer alacak. Asrın sanatsal serüvenine ışık tutacak “Tuvalde Yüzyıl” sergi kitabı, araştırmacılar, konu ile ilgili uzmanlar için kaynak kitap niteliği taşıyacak.

Turgut Zaim

İki ay boyunca açık kalacak

“Tuvalde Yüzyıl: Cumhuriyet’in 100. Yılında 100 Ressam 100 Resim” sergisi için CerModern ana salonu Türk Bayrağı’mıza ithafen kırmızı beyaz renklerinde düzenlendi. İki ay boyunca açık kalacak sergi, 2 Mayıs–2 Temmuz 2023 tarihleri arasında sabah 10.00 ve akşam 20.00 saatleri arasında CerModern ana salonda sanatseverler ile buluşacak.

Zeki Faik İzer

Sergi kapsamında “Panel” de düzenlenecek

“Tuvalde Yüzyıl: Cumhuriyet’in 100. Yılında 100 Ressam 100 Resim” sergisi kapsamında 2 Haziran 2023 tarihinde bir de Türk resminin yüzyılı ile ilgili panel düzenlenecek.

Sergide yer alan 100 ressam 

Şevket Dağ, Sami Yetik, Mehmet Ruhi Arel, Nazmi Ziya Güran, İbrahim Çallı, Hikmet Onat, Hüseyin Avni Lifij, Mihri Müşfik, Feyhaman Duran, Namık İsmail, Hasan Vecihi Bereketoğlu, Eşref Üren, İhsan Cemal Karaburçak, Cemal Tollu, Şeref Akdik, Zeki Kocamemi, Cevat Dereli, Abidin Elderoğlu, Malik Aksel, Fahrelnissa Zeid, Refik Epikman, Fikret Mualla, Aliye Berger, Hamit Görele, Şefik Bursalı, Mahmut Cuda, Ali Çelebi, Hale Asaf, Zeki Faik İzer, Halil Dikmen, Turgut Zaim, Arif Bedii Kaptan, Nurullah Berk, Sabri Berkel, Ercüment Kalmık, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Eren Eyüboğlu, Ferruh Başağa, Cihat Burak, Selim Turan, Nuri İyem, Avni Arbaş, Leyla Gamsız, İbrahim Balaban, Nejat Melih Devrim, Neşet Günal, Mehmet Pesen, Naile Akıncı Kayıhan Keskinok, Mübin Orhon, Nedim Günsür, Lütfü Günay, Osman Zeki Oral, Adnan Turani, Nuri Abaç, Mustafa Aslıer, Şadan Bezeyiş, Orhan Peker, Adnan Çoker, Turan Erol, Burhan Doğançay, Ömer Uluç, Özdemir Altan, Erol Akyavaş, Ömer Kaleşi, Gencay Kasapçı, Yüksel Arslan, Fethi Arda, Tülay Tura Börtecene, Devrim Erbil, Muhsin Kut, Mehmet Güleryüz, Mustafa Ayaz, Burhan Uygur, Mustafa Pilevneli, Neş’e Erdok, Süleyman Saim Tekcan, Komet (Gürkan Çoşkun), Zafer Gençaydın, Alaettin Aksoy, Utku Varlık, Ergin İnan, Teoman Südor, Halil Akdeniz, Yalçın Gökçebağ, Hasan Pekmezci, Mustafa Ata, İbrahim Örs, Hüsamettin Koçan, Zahit Büyükişliyen, Balkan Naci İslimiyeli, Fevzi Karakoç, Hanefi Yeter, Veysel Günay, Zekai Ormancı, Habip Aydoğdu, Aydın Ayan, Canan Tolon, Mevlüt Akyıldız, Bedri Baykam.