Üçlü zirveden kritik karar: Türkiye, İsveç'in NATO'ya üyelik sürecini destekleyecek
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, Vilnius’ta, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ve İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ile bir araya geldi. Görüşmenin sonunda İsveç'in NATO'ya üyelik sürecinin devam etmesi yönünde karar kılındı.
Türkiye, İsveç'in NATO'ya üyeliğine onay vermek için, 28 Haziran 2022 tarihinde imzalanan Üçlü Muhtıra çerçevesinde verilen sözlerin yerine getirilmesi ve İsveç'in teröre karşı Türkiye'nin onayladığı bir tutum almasını istiyordu.
Bugün gerçekleştirilen zirveden önce açıklama yapan Erdoğan ayrıca, Türkiye'nin Avrupa Birliği (AB) üyelik sürecine tam destek istemişti.
NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, düzenlediği basın toplantısında Cumhurbaşkanı Erdoğan, İsveç Başbakanı Kristersson ve kendisinin katıldığı üçlü zirvede, İsveç’in NATO üyesi olması konusunda mutabık kalındığını belirtti. Stoltenberg, “Az önce Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Başbakan Kristersson ile yapıcı bir görüşme gerçekleştirdim. Sonuç olarak Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın İsveç'in katılım protokolünü mümkün olan en kısa sürede Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne iletmeyi ve onaylanmasını sağlamak üzere Meclis ile yakın bir şekilde çalışmayı kabul ettiğini açıklamaktan memnuniyet duyuyorum. Bu husus Cumhurbaşkanı Erdoğan, Başbakan Kristersson ve şahsım tarafından yapılan ortak basın açıklamasında ifade edilmiştir” dedi.
Tarihi bir adım
Stoltenberg, alınan kararlar ilgili, "Tüm NATO Müttefiklerini daha güçlü ve daha güvenli hale getiren tarihi bir adım" yorumunu yaptı.
"İsveç için güzel bir gün"
İsveç Başbakanı Kristersson da "İsveç için güzel bir gün. İşbirliği formatı olan, yeni bir ikili güvenlik diyaloğu kuracağız" dedi.
Biden'dan ilk yorum
ABD Başkanı Joe Biden, "Avrupa-Atlantik bölgesinde savunma ve caydırıcılığı geliştirmek için Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Türkiye ile birlikte çalışmaya hazırım" diyerek zirvede alınan kararlara desteğini bildirdi.
Biden'ın açıklamasının yanı sıra ABD Dışişleri Bakanlığı, Türkiye'ye F-16 satışını açıktan desteklediklerini ve Türkiye'nin Avrupa Birliği hedeflerini desteklemeye devam edeceklerini bildirdi.
Mutabakat metni yayımlandı
Üçlü zirvenin ardından NATO’dan yayınlanan 7 maddelik mutabakat metninde şu ifadeler yer aldı:
“10 Temmuz 2023 tarihinde Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoǧan, İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ve NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg Vilnius'ta düzenlenen NATO Zirvesi'nde bir araya geldi.
Son NATO Zirvesi'nden bu yana İsveç ve Türkiye, Türkiye'nin meşru güvenlik kaygılarını gidermek üzere yakın işbirliği içinde çalışmışlardır. Bu sürecin bir parçası olarak İsveç anayasasını değiştirdi, yasalarını değiştirdi, PKK'ya karşı terörle mücadele işbirliğini önemli ölçüde genişletti ve Türkiye'ye silah ihracatını yeniden başlattı; tüm bu adımlar 2022'de kabul edilen Üçlü Memorandum'da belirtilmişti.
Yeni bir ikili Güvenlik Mutabakatı oluşturulacak
İsveç ve Türkiye bugün hem 2022 Madrid NATO Zirvesi'nde kurulan Üçlü Daimi Ortak Mekanizma hem de her yıl bakanlar düzeyinde toplanacak ve gerektiğinde çalışma grupları oluşturacak yeni bir ikili Güvenlik Mutabakatı çerçevesinde işbirliklerini sürdürme konusunda mutabık kalmışlardır. Bu Güvenlik Mutabakatının ilk toplantısında İsveç, 4. madde de dâhil olmak üzere Üçlü Mutabakatın tüm unsurlarının tam olarak uygulanmasına yönelik olarak, terörizmin tüm şekil ve tezahürlerine karşı sürdürdüğü mücadelenin temeli olarak bir yol haritası sunacaktır. İsveç, YPG/PYD'ye ve Türkiye'de FETÖ olarak tanımlanan örgüte destek vermeyeceğini bir kez daha yineler.
NATO'da ilk kez Terörle Mücadele Özel Koordinatörlüğü kurulacak
Hem İsveç hem de Türkiye terörle mücadelede işbirliğinin İsveç'in NATO üyeliğinden sonra da devam edecek uzun vadeli bir çaba olduğu konusunda mutabık kalmışlardır. Genel Sekreter Stoltenberg ayrıca NATO'nun terörizmin tüm şekil ve tezahürlerini kategorik olarak kınadığını bir kez daha teyit etti. NATO, Genel Sekreter'in NATO'da ilk kez Terörle Mücadele Özel Koordinatörlüğü'nü kurması da dahil olmak üzere, bu alandaki çalışmalarını önemli ölçüde hızlandıracaktır.
Müttefikler arasında savunma ticareti ve yatırımına yönelik hiçbir kısıtlama, engel veya yaptırım olmaması gerektiği ilkesine bağlıyız. Bu tür engellerin ortadan kaldırılması için çalışacağız.
İsveç, Türkiye'nin AB katılım sürecine tam destek verecek
İsveç ve Türkiye ayrıca Türkiye-İsveç Ortak Ekonomik ve Ticaret Komitesi (JETCO) aracılığıyla ekonomik işbirliğini artırma konusunda da mutabık kalmışlardır. Hem Türkiye hem de İsveç, ikili ticaret ve yatırımları artırmak için fırsatları azami düzeye çıkarmaya çalışacaktır. İsveç, AB-Türkiye Gümrük Birliği'nin modernizasyonu ve vize serbestisi de dâhil olmak üzere Türkiye'nin AB'ye katılım sürecini yeniden canlandırma çabalarını aktif olarak destekleyecektir.
Bu temelde ve Avrupa-Atlantik bölgesinin caydırıcılığı ve savunmasına ilişkin zorunluluklar göz önüne alındığında, Türkiye, İsveç'in Katılım Protokolünü TBMM'ye iletecek ve onaylanmasını sağlamak üzere Meclis ile yakın işbirliği içinde çalışacaktır.”
