Türkiye'nin en acı 1 yılı: 6 Şubat'ın yaraları sarılmadı
Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat depreminin üzerinden bir yıl geçti. Depremde 53 bin 537 kişi hayatını kaybederken 107 bin 213 kişi yaralandı. Yüzbinlerin evsiz kaldığı ortamda 319 bin konut teslimini seçimin ana vaadi yapan AKP, vatandaşlara yalnızca 25 bin konut teslim edebildi.
Gazete Pencere Haber Merkezi
Türkiye’yi sarsan Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat depreminin üzerinden 1 yıl geçti. 11 il 124 ilçe ve 6929 köy ve mahallede büyük yıkımlara neden olan depremde enkaz altında kalan 53 bin 537 yurttaş yaşamını yitirdi.
7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki iki depremde 35 binden fazla bina yıkıldı ve 300 bine yakın bina ağır hasar aldı. Deprem sonrası 2 milyon 275 bin kişi barınma sorunu yaşarken 5 milyon kişi farklı illere göç etti.
İlk depremin şokunu atlatanlar, soğuk havanın etkisiyle ikinci bir büyük depremin olmayacağını düşünerek evlerine, iş yerlerine girince saat 13.24'de ikinci bir depreme yakalandı. Bu depremlerin ardından can pazarı yaşandı.
Vatandaşlar ölüme terk edildi
Depremin ilk günlerinde enkaz altındaki yakınlarını kurtarmak isteyen depremzedelerin yardım çığlığı karşılık bulmadı. Depremin gerçekleştiği ilk iki gün, gerekli koordinasyon sağlanamadığı için AFAD bazı bölgelere hiç ulaşamadı. Eleman sayısının azlığı ve ekipman yetersizliği ile gözle görünür bir arama kurtarma çalışması da yapılmazken vatandaşlar kendi çabalarıyla enkaz çalışmalarına katıldı.
Enkazlara geç müdahale sonucu pek çok vatandaş enkaz altında ölüme terk edildi. Bölgede havanın soğuk olması da enkaz altında hala sağ olanların donmasına neden oldu
Erdoğan 319 bin konut sözünü tutmadı
AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 31 Mart 2023'te yaptığı konuşmada, “319 bini 1 yıl içinde olmak üzere toplam 650 bin yeni konut yaparak depremzede vatandaşlarımıza teslim edeceğiz” demişti. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki ise 14 Eylül 2023'te TRT Haber’e verdiği mülakatta, Toplu Konut İdaresi’nden (TOKİ), depremzedeler için inşa etmesini istedikleri konut sayısını 850 bin olarak açıklamıştı.
TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası kısa vadede bitirilip teslim edilebilecek konut miktarının TOKİ verilerine göre 25 bin civarında olduğu açıkladı. Bu sayının siyasilerin geçen yıl verdiği sözlerin ancak yüzde 8'ine tekabül ettiği belirtildi.
Cumhurbaşkanlığı raporuna göre 6 Şubat depremlerinde 11 ilde toplam 518 bin konut yıkıldı veya ağır hasar aldı.
Bunlara ek olarak 128 bin 778 konut da orta derecede hasar aldı. Seçim öncesi propaganda amacıyla böylesi büyük bir vaat verildiğini belirten Yüzgeç, son 20 yılda 700 bin civarında konut inşa eden TOKİ’nin, mevcut koşullarda bunun yarısı kadar konutu bir yılda inşa etmesinin mümkün olmadığını belirtiyor.
AFAD'a yatırılan 29 milyar lira nerede?
İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer'in soru önergesine verdiği yanıtta "Türkiye Tek Yürek” kampanyasında toplanan 128 milyar 949 milyon liranın 79 milyar 263 milyon lirasının harcandığını söylemişti.
Gürer, Bakan Yerlikaya'nın yanıtı sonrası yaptığı açıklamada AFAD hesaplarına yatırılan 29 milyar liralık bağışın bölgeye gönderilmediği belirterek "Bölgede ihtiyaç varken hesaplarda deprem yardımlarının tutulması anlaşılır bir durum değildir" Aradan geçen 1 yılda depremzedelerin yaşadığı sorunlar devam ediyorken 29 milyar liranın akıbeti merak ediliyor.
İnsanlar açıkta kaldı, AFAD çadır sattı
AFAD, yatırılan 29 milyar liraya rağmen açıkta kalan vatandaşların barınma sorunlarına ilişkin bir adım atmadı.
Yurt içi ve yurt dışından pek çok çadır gelmesine rağmen çadır açığı kapatılamadı. Sivil toplum örgütlerinden AHBAP ve BABALA TV binlerce çadırı bölgeye gönderince AKP ve MHP bundan rahatsız oldu. Depremin 3. günü Kızılay'ın AHBAP Derneği'ne 46 milyon lira karşılığında 2 bin 50 çadır sattığı açığa çıkınca, Kızılay Başkanı Kerem Kınık, “Bu satışın ahlaki ve akılcı olduğunu" savundu. Devamında afet sonrası 54 bin çadırın AFAD emrine verildiğini söyledi. Kızılay'ın bir kamu kurumundan ticarethaneye dönüştürüldüğü tartışmaları gündemde hala yerini koruyor.
Binlerce kişi işsiz kaldı
Ekonominin durduğu bölgede yıkılan iş yerleri nedeniyle binlerce kişi işsiz kaldı. Tarım alanlarının imara açılmasıyla tarımcılar büyük darbe yaşadı. Bölgede depreme kaynak teşkil etmesi nedeniyle 7456 Sayılı Kanun esas alınarak vatandaşlardan ek Motorlu Taşıt Vergisi (MTV) alınması kararlaştırıldı ve uygulandı. Deprem bölgesinde yaşayanlardan normalde MTV alınırken, ek MTV alınmadı. Deprem bölgesinde yaşadığı halde araç plakası başka illere kayıtlı olanlardan adaletsiz bir şekilde ek MTV tahsil edildi.
Depremin gölgesinde 2 seçim
Türkiye, 14 Mayıs genel seçimlerine depremlerin gölgesinde giderken bu kez de 31 Mart yerel seçimleri kapıya dayandı. Geçen 1 yıla rağmen sorunları çözülmeyen depremzedeler yardım beklerken Erdoğan ise depremlerden en çok etkilenen Hataylılara aba altından sopa gösteriyor.
1 yılda konut için verdiği sözün yüzde 8'ini tutan hükümet yerel seçimlere günler kala yerel seçime 2 aydan az bir zaman kala, ‘depreme karşı şehirleri güçlendirmekten’, ‘yıkılan şehirleri yıkılmayacak şekilde yapmaktan’ bahsediyor.
