Bahadır Özgür: Devletin yeraltı zenginliklerinden elde ettiği gelirin önemli kısmı, bütçe dışına çıkarılıp fona bağlandı

Gazeteci Bahadır Özgür, "Aile ve Gençlik Fonu" ile petrol ve maden gelirlerinin, bütçe dışına çıkarılıp fona bağlandığını öne sürdü.

"Fatih Terim Fonu" olarak bilinen dolandırıcılık davası kamuoyunu meşgul etmeye devam ederken, AKP'li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın seçim vaatlerinden olan "Aile ve Gençlik Fonu" ile petrol ve maden gelirlerinin nasıl kullanılacağına ilişkin yetkiyi kendine verdi.

Gazete Duvar yazarı Bahadır Özgür, "Biz ‘Terim fonu’nu tartışırken Erdoğan milyarlık fon kurdu" başlıklı yazısında devletin yeraltı zenginliklerinden elde ettiği kaynağın önemli kısmının bütçe dışına çıkarılıp fona bağlandığını öne sürdü.

Özgür AKP’nin geçen hafta Meclis’e sunduğu 9 maddelik Aile ve Gençlik Fonu Kurulması Hakkında Kanun Tasarısına göre fonun, Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bağlı kamu tüzel kişiliği statüsünde olacağını yönetiminin ise Hazine ve Maliye, Aile ve Sosyal Hizmetler, Gençlik ve Spor ile Enerji ve Tabii Kaynaklar bakanlıklarının yardımcılarından oluşacağını duyurdu.

Fonun amacına ilişkin de bilgi aktaran Bahadır Özgür "iktidar mensupları ve medyanın öne çıkardığı gibi yeni evlenecek gençlere 48 ay ve 150 bin liraya kadar kredi verilmesiyle sınırlı değil. Yönetim kurulunun onaylayacağı projelere kaynak aktarılacak. Oldukça genel, sınırları belirsiz bir görev tanımı var. Üstelik bütçe dışı olması önemli. Türkiye Varlık Fonu’nun nasıl denetimsiz olduğunu, bir aile şirketine dönüştürüldüğünü görüyoruz. Sadece fona dair mali verilerin altı ayda bir kamuoyu ile paylaşılması öngörülüyor.

Fonun gelirleri, tüm vergilerden ve harçlardan muaf. Bir de ‘bağış’ ayrıntısı var ki, AKP döneminde bunun ne anlama geldiğini iyi biliyoruz. Yasada fona yapılacak nakdi bağış ve yardımların tamamının, yapanın gelir veya kurum kazancından düşüleceği yazılı. Gelelim en önemli meseleye: Fona nereden gelir bulunacak?" dedi.

"Evlilik kredisi diyerek masumlaştırılıyor"

Bahadır Özgür yasada gelir kaynakları şöyle sıraladı:

Türk Petrol Kanunu kapsamında tahsil edilen devlet hissesinin ve Maden Kanunu çerçevesinde tahsil edilen devlet hakkının yüzde 20’si; yürürlükte olan ve yeni kurulacak başka fonların gelirlerinden Erdoğan’ın kararıyla kesilecek yüzde 10 paylar; yurtiçi ve yurtdışı her türlü bağış, yardım, hibe vb. gelirleri… Ayrıca maden ve petrol hakkı payı yine Erdoğan’ın kararı ile yüzde 40’a kadar artırılabilecek. Fonun kaderi Erdoğan’a bağlı demek bu. Çalışma usullerini belirleyecek yönetmeliği de o hazırlayacak zaten.

Kısaca ‘evlilik kredisi’ filan diye sosyal bir projeymiş gibi ‘masumlaştırılan’ fon muazzam kaynaklara sahip. Bu kaynakların artmasının önü de alabildiğine açık. Devletin yeraltı zenginliklerinden elde ettiği kaynağın önemli kısmı bütçe dışına çıkarılıp buraya bağlandı çünkü.

Peki kaynak ne kadar? 2023 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’na göre petrol ve madenlerdeki devlet hakkı geliri bu yıl için 14 milyar 373 milyon lira. 2024 tahmini 16 milyar 742 milyon lira, 2025 ise 19 milyar 258 milyon lira. Yani şimdilik belirlenen oran yüzde 20 dikkate alınırsa en az 4-5 milyar lira arası bir kaynak sürekli buraya akacak. Nitekim fon için ilk etapta ayrılan para 5 milyar lira oldu. Buna diğer fonlardan Erdoğan’ın izniyle gelecek yüzde 10’luk payları da eklersek, oldukça yüklü bir kamu kaynağı çıkıyor ortaya. Erdoğan’ın kesintileri yüzde 40’a kadar çıkarma yetkisine sahip olduğunu hatırlatalım.