Yeni kıdem tazminatı belli oldu: Nasıl hesaplanır, istifa edenler hangi şartlarda alabilir?
113
Gazete Pencere - Sabah Gazetesi'nden Faruk Erdem, kıdem tazminatına ilişkin merak edilenleri yazdı. İstifa eden bir çalışan kıdem tazminatı alabilir mi? Kıdem tazminatı brüt maaşa göre mi net maaşa göre mi hesaplanıyor? İşte detaylar...
213
İstifa eden kıdem tazminatı alabiliyor mu?
Yasalara göre bir işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için kendi istek ve kusuru dışında işten çıkartılması gerekiyor. Yani istifa eden tazminat alamıyor. Fakat bunun bazı istisnaları da bulunuyor.
Ocak ayı ile birlikte yeni kıdem tazminatı tavanı da belli oldu. İşte yeni dönemde kıdem tazminatı ile ilgili tüm soruların cevapları...
313
Ocak ayı ile birlikte yeni dönemde neler değişti?
Kıdem tazminatı ödenirken her yıl yeni bir tavan belirleniyor. Bu tavan Ocak ve Temmuz aylarında memurlara yapılan artış oranı ile yükseliyor. Ocak ayında memurlara yapılan yüzde 11.54 oranındaki artış kıdem tazminatı tavanını da yükseltti. Buna göre 6 ay boyunca kıdem tazminatı tavanı 41 bin 828 lira 42 kuruştan 46 bin 655 lira 43 kuruşa çıkartıldı.
413
Kıdem tazminatı sınırı nasıl uygulanıyor?
Maaş ne kadar olursa olsun brüt ücret belirlenen kıdem tazminatı tavanını aşamıyor. Dolayısıyla işçiler için Temmuz ayına kadar uygulanacak en yüksek kıdem tazminatı yıllık 46 bin 655 lira 43 kuruş olacak.
513
Tavan rakamın istisnası var mı?
Evet, kıdem tazminatı tavanı Basın İş Kanunu kapsamında sözleşme imzalayan gazetecilerde uygulanmıyor. Ayrıca işveren isterse bu rakamın üzerinde bir brüt ücret belirleyerek kıdem tazminatı ödeyebilir.
613
Tazminat tavanı aşılırsa hesap nasıl yapılıyor?
Kıdem tazminatı tavanı gazetecilerde ya da iş veren tarafından aşıldığında hesaplama farklı oluyor. Normal şartlarda SGK primi ve vergi açısından istisna kapsamında. Ancak aşan kısmı hem gazeteciler hem de yüksek ödenen işçiler için prim ve gelir vergisi düşülerek ödeniyor.
713
Tazminat nasıl hesaplanıyor?
Kıdem tazminatı hesabı yapılırken işçinin çalıştığı süreye bakılıyor. Her yıl için son brüt maaşından bir maaş hesaplanıyor. Bir yılı tamamlamayan süreler de hesaba katılıyor. Tazminattan sadece damga vergisi kesiliyor.
813
Tazminata esas ücret nasıl hesaplanıyor? Giydirilmiş brüt ücret nedir?
Kıdem tazminatında kullanılacak brüt ücret sadece maaştan oluşmuyor. Çalışana düzenli olarak sağlanan tüm para ve para ile ölçülebilen ödemeler (yol parası, yemek parası, düzenli ödenen ikramiyeler gibi) brüt ücrete ekleniyor. Örneğin brüt ücreti 30 bin lira olan bir çalışana her yıl 5000 lira ikrâmiye ödeniyorsa brüt ücreti 35 bin lira olarak alınıp çalıştığı yıl ile çarpılıyor. Burada düzenli ödenmeyen mesai, prim gibi ödemeler dikkate alınmıyor.
913
Hangi kesintiler yapılıyor, taksit oluyor mu?
Kıdem tazminatından damga vergisi dışında kesinti olmuyor. İşveren tazminatı hemen ve tek seferde bankaya yatırarak para ile ödemek zorunda. İşçinin rızası olmadan taksit yapılamıyor. Tazminatın bir süresi de yok. İş akdi feshedilince hemen ödenmesi gerekiyor.
1013
Her işyerinden alınabilir mi?
Tazminat almanın bir sınırı yok. Şartlar oluştuktan sonra her iş değiştirdiğinizde tazminat alabilirsiniz. Tabii son iş yerinizdeki çalışmanın 1 yılı doldurması gerekiyor.
1113
İş yeri kapansa ya da iflas etse tazminat hakkı kayboluyor mu?
İş yerinin kapanması, iflas etmesi ya da başkasına devredilmesi, satılması gibi durumlar kıdem tazminatı hakkını ortadan kaldırmıyor.
1213
İSTİFA EDENLER HANGİ ŞARTLARDA TAZMİNAT ALIRLAR?
1475 Sayılı Yasa'nın yürürlükteki 14. maddesinde istifa halinde de tazminat almanın istisnaları sıralanıyor:
* İş Kanunu 24. maddede sayılan haklı fesih şartlarının oluşması durumunda istifa edenler tazminat alabiliyor. Emekli olanlar, askere gidenler, evliliğinin üzerinden 1 yıl geçene kadar kendisi ayrılan kadın çalışanlar tazminat alabiliyor.
* Emeklilik için yaş dışındaki şartları tamamlayanlar tazminat alabiliyor.
* 9 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlar SGK'dan 15 yıl 3.600 gün şartlarını tamamladıklarına dair yazı aldıktan sonra kendi istekleriyle ayrılıp tazminat alabiliyorlar.
1313
Sonrasında sigortalı olanlar ise 25 yıl 4.500 gün ya da 7 bin günü tamamlamak zorunda. 1 Mayıs 2008 sonrası ise 25 yıl şartı kalkıyor 4600 günden başlayarak her yıl artan ve 5400 güne ulaşan prim yeterli oluyor. Vefat halinde de yakınlarına tazminat ödeniyor.