Ekonomi değil faiz şahlandı

CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Faik Öztrak, MYK toplantısı sonrasında gündeme ilişkin açıklamalar yaptı.
OVP İLE SEÇİM SÜRECİ DE BAŞLADI
"Damat gidince, kerameti kendinden menkul “Yeni Ekonomi Programı” adı da rafa kalkmış. Programın ismi “Orta Vadeli Program” olmuş. Doğrusu da budur. 5018 Sayılı Kanuna göre bu programın adı, Orta Vadeli Program’dır. Yine OVP, ilk defa, kanunen yayımlanması gereken tarihte yayımlandı. Yeni Bakan, yasal sorumluluğunu yerine getirdi. Bu arada Orta Vadeli Program’ın, seçim sürecini de başlattığı dikkatimizi çekiyor. Gelecek yıllara ait büyüme, ortalama döviz kuru, enflasyon, istihdam artışı hedefleri ve işsizlik tahminleri oldukça iyimser. Bu yönetimin, ekonomideki son üç yıllık performansına bakıldığında, Orta Vadeli Program sanki Alis’in Harikalar Diyarında kitabı gibi geliyor.
SÖZLERİN HİÇBİRİ TUTULMADI
Buna rağmen 2011’de Erdoğan’ın, 2023 için taahhüt ettiği hedeflerin artık yalan olduğu, bu Orta Vadeli Programla son bir kez daha tescillendi. 2 trilyon dolar olması gereken milli gelir, OVP’ye göre 2023’te o da güya 925 milyar dolar olacakmış. Birincisi ilk 10 ekonomi arasına girme hedefi gerçekleşmiyor. 2023’te dünyayla ilgili tahminlere göre 18. sırada kalıyoruz. “2023’te 25 bin dolar olacak” denen kişi başı gelir, OVP’ye göre dün gece açıklanan, 10 bin 703 dolar olacakmış. O da olursa. Erdoğan’ın vaatlerine göre, 2023’te 500 milyar dolar olması gereken ihracat, OVP’ye göre 242 milyar dolarda kalacak. 2023’te yüzde 5 olması gereken işsizlik ise bu programa göre yüzde 11,4 olacak, orada kalacak.
ERDOĞAN MİLLETTEN ÖZÜR DİLEMELİ
Bu verilere göre, 2023’ün gelir ve ihracat hedefleri, iki kattan fazla iskontoya uğruyor, azalıyor. İşsizlik hedefi ise tam tersi iki kattan fazla artıyor. Şimdi bu vahim tablonun sorumlusu elbette ki Erdoğan’dır. Sözünü yerine getiremediği için milletimizden derhal özür dilemeli.
2023 hedeflerinden yarı yarıya sapmaya rağmen, OVP’nin üç yıllık büyüme tahminleri hala bize göre çok iyimser. Soruyorum buradan neyi çözdünüz? Milleti batırdığınız borç batağından nasıl çıkaracaksınız? Vergide, ARGE’de, eğitimde, tarımda, hukuk devletinde, uluslararası ilişkilerde, yatırım ortamında hangi reformları yaptınız da, verimliliği artırıyorsunuz? 2022-2024 döneminde, yılda ortalama 1 milyon 170 bin kişilik istihdam artışı yani bu kadar kişiye iş verme öngörülmüş. Üç yıl üst üste 1 milyonun üzerinde iş verilen bir dönem daha önce hiç görülmedi, hiç duyulmadı. 2015-2017 döneminde, ekonomi ortalama yüzde 5,6 büyürken, yani tek adam rejiminden önce yaratılan ilave istihdam yılda ortalama 752 bin kişi civarındaydı. Erdoğan Şahsım Hükümeti’nin iş başı yaptığı, son üç yılda ortalama büyüme hızı yüzde 1,9’a düştü ve bu dönemde bıraktık ilave istihdamı, yılda ortalama 459 bin yurttaşımız işini kaybetti. Şimdi üç yıldır oldukça hırpalanmış, bu yıl ise baz etkisinin ve kredi genişlemesinin yardımıyla büyüyen bir ekonomi, ne olacak da birden bire yüzde 5’in üzerinde sürekli büyümeye başlayacak? Ne olacak da birden bire, her yıl 1 milyonun üzerinde kişiye iş imkanı sağlayacak? Bunun gerçekçi bir izahını OVP’de görmek mümkün değil. 2022’de Amerikan Merkez Bankası başta olmak üzere, gelişmiş ülke merkez bankaları parasal sıkılaştırmaya başlayacak. Ben buradan soruyorum, biz yaptığımız ve bundan sonra yapacağımız hangi doğrularla, sermayeyi kesintisiz bir biçimde bu ülkeye çekeceğiz? Bunun cevabı da bu programda yok.
Tahminlerde, olası küresel finansal dalgalanmalar, hiç dikkate alınmamış. Özellikle, 2023 ve 2024 yıllarında, Dolarla milli geliri makyajlamak adına, kurdaki artış enflasyonun ve deflatörün altında tutulmuş. Bu ne demek? Türk lirası dolara karşı güçlenecek demek. Dışarıda zaten doların güçleneceği bir dönem başlıyor. Bu nasıl olacak? Neden değerlenecek? Değerlenen Türk Lirası ve bozulan dış ticaret hadleriyle, net ihracat değerlendiğini düşünelim nasıl olacak da büyümeye pozitif katkı verecek?
FAİZ LOBİLERİNİ SEVİNDİRECEK OVP
Yine bütçe tahminlerine bakıldığında, 2022-2024 döneminde bütçe açığı milli gelire oranla, ortalama yüzde 3,2 olacak. Program tanımlı denge ise, önümüzdeki üç yıl boyunca açık vermeye devam edecek. Bütçenin birde harcama tarafına bakıldığında, en çok faiz lobilerini sevindirecek bütçe olduğu anlaşılıyor bu bütçenin. Faiz harcamalarının bütçe harcamaları içindeki payı, önümüzdeki üç yılda da artmaya devam ediyor. Dolara vurursak, 2022-2024 döneminde, tam 87 milyar dolar, faiz lobilerinin cebine gidecek. Yani önümüzdeki üç yıl boyunca her gün, 79 milyon 354 bin dolar milletin cebinden çıkacak, faiz lobilerinin cebine konacak. Biz boşuna demiyoruz. “Bu hükümet faizi de faizciyi de sever” diye! Erdoğan ne zaman çıkıp faize laf etse sonunda abat olan hep faiz lobileri oluyor. Artık milletimizin karartılan bahtını aydınlatmanın tek yolu, sandığın biran önce milletimizin önüne getirilmesidir. Bu karanlık tünelden çıkmak için; yeni kurumlara, yeni kurallarla, yeni kadrolara ihtiyaç var. Bunu yapabilecek vizyon ve irade de Cumhuriyet Halk Partisinde var. Cumhuriyetimizin İkinci Yüzyılı, hepimiz için hakkın, hepimiz için hukukun, hepimiz için adaletin ve hepimiz için refahın yüzyılı olacak. Biz hazırız, milletimiz hazır."

Faizle nasıl uğraşılırmış!

Ekonomist Uğur Gürses, OVP verilerini sosyal medya hesabından şöyle değerlendirdi:
*2022-2024 OVP yayınlanmış: Adına da tekrar “Orta Vadeli Program” denilmiş. * Enflasyonda TCMB’nin tahmini çöpe atılmış. 2021’i yüzde 16.2 ile bitireceğimiz, 2022’de ise yüzde 9.8’e inileceği varsayılmış.

Kur 2022’de ortalama 9.27, 2023’te ise 9.77 varsayılmış. (yüzde 12 ve yüzde 5 artış.)
· Cari açıkta da öyle söylenip durulan “fazla vereceğiz” palavrası çöpe atılmış ve 2021’de 21 milyar dolar, 2022’de de 18.6 milyar dolar açık öngörülmüş.++
· En şişirme tahmin ise bütçe açığında. 2021 ve 2022’de GSYH’nın yüzde 3.5’i, 2023’te yüzde 3.2’si oranında açık öngörülmüş.
· GSYH’nın 2024’te 1 trilyon doları bulması için 2023 ve 2024’te deflatörden düşük bir kur artışı konulmuş. Kişibaşı 10 bin dolara da 2023’te çıkış çizilmiş :)
· Bütçe harcamaları içinde faiz giderlerinin payı 2017’de yüzde 8.4 iken, 2020’de yüzde 11.1’e çıktı. Açıklanan OVP’ye göre 2023’te yüzde 14.7’ye, 2024’te ise yüzde 14.8’e vuracak. “Faizle nasıl uğraşılırmış?”
‘Mış gibi’ yapmaya devam
Merkez Bankası eski Başekonomisti Prof. Dr. Hakan Kara: Orta Vadeli Programda enflasyonla mücadelede konusunda tatmin edici bir strateji değişikliği göremedim.”mış gibi” yapmaya devam. 2013’ten beri işsizlik oranı OVP tahmininin hep üzerinde gerçekleşiyor. %5’in hedef olmadığı sonunda itiraf edilmiş. Böylece enflasyon hedeflemesinden hedef enflasyonlamasına geçmiş olduk. Hayırlı olsun…
Faiz harcamaları % 77.5 artacak: Saatte 28.8 milyon lira faize gidecek
Borsa İstanbul eski Başkanı akademisyen İbrahim M. Turhan: 3 yıllık OVP üzerinde çok fazla durmaya, gelecek yıllarla ilgili hedeflerini ciddiye almaya gerek duymuyorum. Yanlış anlaşılmasın; iyi niyetli bir çalışma ama arkasında siyasi destek olmayınca anlamsız.
Bu yıl için GSYH 6 trilyon 648 milyar TL hesaplanmış. Q3 ve Q4’te 3 trilyon 677 milyar TL çıktı bekleniyor. Geçen yıla göre % 25 artış. Bu düzeye zor da olsa ulaşılabilir.
İlginç olan ise OVP’deki USD-TRY kuru varsayımı. 2021 GSYH için öngörülen kur 801 milyar USD. Buna göre yıllık ortalama kur 8,30 oluyor. Yılın ilk 8 aylık döneminde kur 8,02 olduğuna göre eylül-aralık ortalaması 8,86 olacak demektir. Doğrusal projeksiyonla yıl sonunda kurun 9,38 olması demek. Bu da gerçekçi.
Faiz harcamalarına baktığımızda; 2021 yılı için yaklaşık 179,5 milyar TL olarak öngörülen tutarın 190 milyar olacağı görülüyor. Daha endişe verici olan ise 2022 için 252 milyar TL’yi geçiyor olması.
Faiz harcamaları iki yılda yüzde 77,5 artmış olacak. Devlet bizim çalışarak, alın teri dökerek, risk alarak ürettiğimiz gelirimizin altıda birine vergi olarak el koyacak. Bunun beşte biriyle faiz ödeyecek.
Ağızlarını her açtıklarında “faiz” diyen ve bu uğurda bütün dengeleri altüst eden yöneticilerimiz, gelecek yılın her bir saatinde 28,8 milyon TL faiz ödeyecek.
Bu arada da hem yüksek büyüme hem düşük enflasyon beklentisi var. Kur enflasyon kadar artacak, cari açık azalacak.
Adeta Pollyanna’nın ekonomik modeli. Zaten seçim de olacak. Çok ciddiye almayı gereksiz görüyorum. Ne siyasal iradenin kararlarında rasyonel akıl ne de kurumlar arası uyum/eşgüdüm var.
TCMB 40 gün önce (bu program hazırlanırken) 2022 sonunda yüzde 7,8 enflasyon öngörmüştü. Şimdi OVP’de 9,8.
Nasıl ciddiye alayım?”

Faizde şahlanış programı

Özcan KADIOĞLU: Orta Vadeli Plana göre bütçe FAİZ ÖDEMELERİ:
Parlamenter Sistem 2003-2018 Haziran Bütçe Faiz Ödemeleri (186 Ay) = 792 Milyar TL
Partili Cumhurbaşkanlığı sistemi (2018 Temmuz-2024) Bütçe Faiz Ödemeleri (78 Ay) = 1 Trilyon 364 Milyar TL
Yıllık ortalama Bütçe Faiz Ödemesi:
Parlamenter Sistem : 51 Milyar TL
Partili Cumhurbaşkanlığ Sistemi : 210 Milyar TL
Aylık Bütçe Faiz Ödemesi:
Parlamenter Sistem :4,25 Milyar TL
Partili Cumhurbaşkanlığı Sistemi: 17,5 Milyar TL
Artış : % 311
Orta Vadeli Programa göre Ortalama Dolar kuru:
2021 : 8,30 TL
2022 : 9,27 TL
2023 : 9,77 TL
2024 : 10,27 TL
2021 yılı ortalama $ kuru : 8,05 TL
Geçen yılki OVP'de şöyleydi:
2021: 7,68 TL
2022: 7,87 TL
2023: 8,02 TL