Çifte maaş imkânı: Kadınlar için yeni fırsatlar

Kadınların hem babasından hem de eşinden maaş alabilmesi, Sosyal Güvenlik mevzuatına göre belirli şartlara bağlı. Eşini ya da babasını kaybeden kadınlar, hem kendi emekli maaşlarını hem de eşlerinden kalan ölüm maaşlarını alabiliyor. Uzmanlar, bu maaşların nasıl ve hangi koşullarda verileceğini açıkladı.

Sosyal güvenlik düzenlemeleri, vefat eden sigortalıların geride kalan eş ve çocuklarını koruma amaçlı birçok düzenleme içeriyor. Bu düzenlemelerin başında, eşlere ödenen ölüm maaşı ve çocuklara verilen yetim maaşı yer alıyor.

Eşi vefat eden kişi, ister erkek ister kadın olsun, belirli koşullara bağlı olarak ölüm maaşı alabiliyor. Bu maaş, kişinin evli olup olmadığına göre belirleniyor; emekli ya da çalışıyor olması maaş almasına engel olmuyor. Böylece, eşi vefat eden bir kadın, hem kendi emekli maaşını hem de eşinden kalan ölüm maaşını alabiliyor. Ancak, ödenecek maaşın oranı değişkenlik gösteriyor. Geliri olmayan eş yüzde 75 oranında maaş alırken, geliri olanlar için bu oran yüzde 50’ye düşüyor.

Çift maaş alabilmenin şartları neler?

Kocasını kaybeden bir kadına, kocasının sigortalılık süresi uygunsa, geliri olup olmadığına bakılmaksızın ölüm maaşı bağlanabiliyor. Yetim kalan kız çocuklarına, evlenmedikleri ve çalışmadıkları sürece maaş ödenirken, erkek çocuklara ise yalnızca öğrenci oldukları sürece (25 yaşına kadar) maaş veriliyor. Ancak, pek çok kadının merak ettiği bir soru var: "Bir kadın, hem ölen kocasından hem de babasından iki maaş alabilir mi?"

2008 yılı öncesinde, farklı kurumlar üzerinden bu durum mümkünken, 2008 sonrasında çift maaş alma imkânı sınırlı hale geldi. Ancak, bazı durumlarda, ölüm tarihine göre çift maaş ödenmesi mümkün olabiliyor.

Çifte maaş akmak için prim şartları

Dul maaşı almak için, 1 Ekim 2008 sonrası Bağ-Kurlu ve Emekli Sandığı’na tabi olanlar için 1800 gün, SSK’lı olanlar içinse 900 gün prim ödeme şartı aranıyor. Önceden, eksik günler doğum ya da askerlik borçlanması ile tamamlanabiliyordu, ancak artık bu durum kabul edilmiyor. Ayrıca, yetim maaşı alacak kişiler için de tek bir gelir koşulu aranıyordu. Ancak, Yargıtay 21. Hukuk Dairesi, yakın zamanda verdiği bir kararda, hem anneden hem de babadan yetim maaşı alınabileceğine hükmetti.

Kadınların ve çocukların maaş hakkı

Bir kadın, eğer emekli ise, hem kendi emekli maaşını hem de dul maaşını alabiliyor. Kadın, çalışarak da bu maaşları almaya devam edebiliyor ve emekli olabiliyor. Kız çocukları ise, eğer çalışmıyorsa, hem anne hem de babasından maaş alabiliyor. Ancak, kız çocuklarının SSK ya da Bağ-Kur’lu olarak çalışması durumunda, ödenen maaş kesiliyor. Eğer kız çocuğu memur olursa, Emekli Sandığı’ndan bağlanan maaş kesiliyor.
Öte yandan, 1 Ekim 2008 sonrasında, yetim kız çocukları, ölen anne ve babalarından iki maaş alabiliyor. Yüksek olan maaşın tamamı, diğerinin ise yarısı veriliyor. Ancak, evlilik durumunda maaşlar kesiliyor.

2008 öncesi ve sonrası durum

1 Ekim 2008 öncesinde, dul kalan ve çalışmayan bir kadın, farklı kurumlar üzerinden hem eşinden hem de babasından maaş alabiliyordu. Ancak, 2008 sonrasında bu imkan kaldırıldı ve çifte maaş olanağı sona erdi.
Yeni yılda sosyal yardım ödemelerinin nasıl şekilleneceğiyle ilgili bekleyiş sürerken, kadınlar için bu düzenlemeler oldukça önemli bir gelişme olarak öne çıkıyor.