CHP'li Gürer'den ayçiçeği uyarısı: Ayçiçeği ham yağında dışa bağımlılık artıyor
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Bakanların "net ihracatçıyız" açıklamalarının aksine, 21 gıda ürününde arz açığının önemli tüketim ürünlerini kapsadığını ve ayçiçek üretimi ile ayçiçek yağının talebi karşılamadığı için dışa bağımlılığın artarak devam ettiğini belirtti.
Gürer, "TÜİK'in Tarım ve Orman Bakanlığı'ndan sağladığı veriler ışığında yayımladığı Bitkisel Üretim İstatistiklerine göre, 2023 yılında ayçiçeği üretiminin yüzde 13,8 azalarak yaklaşık 2,2 milyon ton olarak belirtildiğini, 2023 yılında yanlış tohum kullanımı ve kuraklık etkisi ile ciddi verim kaybı yaşandı. Bu durum ithalatında artmasına yol açtı. Son yıllarda ortalama ayçiçek tohum ithalatımız 600 bin ton, ham ayçiçek yağ ithalatımız yıllık ortalama 750 bin ton seviyelerinde gerçekleşti. Ortalama üretim seviyemiz dikkate alındığında ürettiğimiz kadar ithal ettiğimiz görülüyor. Bu döngü yerli üretim destekleri ile dönüştürülmesi sağlanmalıdır" diye konuştu.
Gürer, Amerika Tarım Bakanlığının ülkemizde Ayçiçeği yönelik yayınladığı Raporuna göre, 2023-2024 sezonunda 750 bin hektar olan ayçiçeği tohumu ekim alanlarının 60 bin hektar daralarak 690 bin hektara düşeceği açıklandı. Düşüş için gerekçe çiftçinin ürün fiyatlarının düşmesi nedeniyle ürüne yönelme cesaretinin kırılması ve daha çok getirisi olacağı düşündüğü ürünlere yönelmesi olarak değerlendirildi ve ayçiçeği tohumu ithalatının da 600 bin tondan 175 bin ton artarak 775 bin tona çıkacağı öngörüldüğü belirtildi. Ülkemizde ortalama 1 milyon ton bitkisel ayçiçek yağı tüketiminin 450-500 bin tonu yerli üretimle karşılanırken talebe göre ithal ayçiçek yağına bağımlılık artmaya devam ediyor" diye konuştu.
Gürer, ayçiçeğin stratejik ürün olarak değerlendirilip üretiminin artırılması ve yerli üretimle ayçiçeği yağ üretiminde artışa gidilmesi için mevcut şartların üretimi artırıcı ve çiftçiyi üretime yöneltici biçimde gözden geçirilmesi gerektiğine işaret etti. Tarımda üretim girdilerinin maliyetinin tüm ürünlerde düşürülmesi gerektiğine işaret eden CHP'li vekil Ömer Fethi Gürer, ayçiçek ekiminin artması içinde devlet desteği ve karlılığın artması gerektiğini belirtti. Mevsimlerdeki değişikliklerin farklı ürünlerde yarattığı riskin ayçiçeği üretimine de yansıdığını belirten Gürer, üreticinin ekeceği üründen zarar etmek istemediğini ifade etti. Tarımda bu bağlamda ciddi bir planlama ve öngörü eksikliği olduğunu belirten Gürer, bunun bir an önce giderilmesi gerektiğini söyledi. Tarımda yeniden planlamadan söz eden iktidarın ayçiçeği gibi dışa bağımlılığı üretilen ürünler için özel çalışmalarını artırması gerektiğini belirten Gürer, "İthalata bağımlılık çiftçi refahı ile önlenebilir" dedi.
Yağlı tohum üreticilerini zor bir yıl bekliyor
CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, yerli yağlı tohumların (pamuk hariç) ve bitkisel yağın fiyatlarının uluslararası fiyatlara paralel olarak düşme eğilimi gösterirken, girdi maliyetlerinin artmaya devam ettiğini belirterek, "yağlı tohum çiftçilerinin büyük olasılıkla ciddi mali sıkıntı altında kalacağının raporda öngörüldüğünü ifade etti. Gürer, "Yağlı tohum çiftçilerinin ciddi mali sıkıntılar yaşayacağı varsayımı da dikkate değer bir değerlendirme olarak görülmelidir" dedi.
Gümrük vergisi düşürülmüştü
Tarife kontenjanı uygulanmasına yönelik bir karar olan ve gümrük vergisi oranlarının değiştirilmesini içeren düzenleme, Yağlık Ayçiçeği Tohumu ve Ham Ayçiçeği Yağı ithalatına ilişkin olarak Cumhurbaşkanı Kararı tarafından hazırlanan Tebliğ ile 26 Ocak 2024 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdiğini belirten Gürer, “Bu düzenleme kapsamında, ithal edilecek yağlık ayçiçeği tohumları için uygulanan gümrük vergisi oranı %27'den %12'ye, ham ayçiçeği yağı için uygulanan gümrük vergisi oranı ise %36'dan %22'ye düşürülmüştü. Kararın uygulanması 15 Nisan 2024 tarihine kadar geçerli olacak.” dedi.
Ayçiçeği yağı ithalatına devam
CHP’li Gürer, “2024/2025 sezonunda ayçiçeği yağı ithalatının önceki yıla göre 200 bin tonluk bir artışla 1,5 milyon ton seviyesine çıkmasının beklendiği belirtilmektedir. Öte yandan, raporda 2024/2025 sezonunda ayçiçeği yağı stoklarının önceki yıla kıyasla hafif bir düşüşle 203 bin ton seviyesine gerilemesinin beklendiği ifade edilmektedir. Bu bağlamda, Türkiye'nin iç tüketim ihtiyacını karşılamak üzere önemli miktarda ayçiçeği yağı ithal etmeye devam ettiği de vurgulanmaktadır.” dedi.
Zeytinyağına ayçiçek yağı karıştırılıyor
Raporda belirtilen "Tüketiciler zeytinyağını diğer yemeklik yağlardan üstün olduğunu düşünüyor. Fiyatlar Türkiye’de en çok tüketilen bitkisel yağ olan ayçiçeği yağına göre yaklaşık 5-6 kat daha yüksektir. Bu fiyat farkının bir sonucu olarak zeytinyağına çoğu zaman daha ucuz olan bitkisel yağlarla karıştırılarak yerel piyasada 'zeytinyağı' adıyla daha uygun fiyata satılmaktadır." ifadesine dikkat çeken Gürer, "Taklit, tağşiş ve hileli ürün ile mücadele kapsamında rapora yansıyan durum, Tarım ve Orman Bakanlığının piyasa denetiminde öncelikleme gereken bir konudur. ABD binlerce kilometre öteden görüp haberdar olup rapora yansıttığı durumdan ülke bakanlığının bihaber olması düşünülemez. Bu durumda gereği yapılmalıdır" dedi.
