Talepler istihbaratçıların masasında

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan başta olmak üzere hükümet kanadının Suriye yönetimi ile yeniden diplomatik ilişki kurma sinyalleri verirken iki ülke istihbarat birimleri de temaslarına hız verdi.

MİT Başkanı Hakan Fidan ile Suriye Ulusal Güvenlik Bürosu Başkanı Ali Memlük’ün Moskova’da gizli bir görüşme yaptığı iddia edildi. Görüşmede taraflar arasındaki fikir ayrılıkları konuşuldu. Rusya’nın da iki ülke arasındaki ilişkileri normalleştirmek için temaslarını hızlandırdığı belirtildi.

Londra merkezli Arapça yayın yapan Şark-ul Evsat başta olmak üzere Arap basınında çıkan haberlere göre Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, iki ülkenin istihbarat başkanlarının Moskova’da görüşmesi için Erdoğan ile Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ı ikna etti.

Medyascope’un haberine göre, MİT Başkanı Hakan Fidan ve Suryie Ulusal Güvenlik Bürosu Başkan Ali Memlük, 19 Temmuz’da Tahran’da düzenlenen Suriye konulu Astana Zirvesi’nden sonra Moskova’da bir araya geldi. Söz konusu görüşme Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu tarafından yönetildi. Memlük ve Fidan, ilişkilerin normalleşmesi için birbirlerine liste sundu.

Görüşme hakkında bilgi sahibi olan kaynaklar, Şark-ul Evsat gazetesine Türkiye ve Suriye’nin talepleriyle ilgili bilgi verdi. Buna göre Şam yönetimi, “Suriye’nin egemenliğine saygı gösterilmesi,

Türkiye’nin Suriye topraklarından çekilmesi için takvim planlanması,

Ayrılıkçı gruplara verilen desteğin kesilmesi, 2015’ten beri Türkiye’nin kontrolündeki İdlib’in geri verilmesi, İdlib sınırındaki Bab el-Hava sınır kapısında Şam’ın kontrolünün yeniden tesisi, M4 karayolunun yeniden açılması, Suriye’nin Arap Birliği’ne dönüşüne ek olarak Batı yaptırımlarına karşı koymasına yardım edilmesi,

Suriye’nin yeniden inşası ve Fırat’ın doğusundaki petrol ve doğalgaz dahil doğal kaynaklarla ilgili faaliyetlere destek sağlanması” taleplerini masaya getirdi.

Ankara ise “PKK ve YPG’ye karşı ciddi önlem alınması, iki ülkenin güvenlik birimleri arasında işbirliği sağlanması, kapsamlı bir siyasi çözüme ulaşmak için Ankara’nın desteklediği muhaliflerle Şam arasında müzakere yapılması, Halep ve Suriye’nin kuzeyindeki diğer alanlarda 30 kilometre derinlikte güvenli bölgeler oluşturulması,
Suriyeli mülteci ve sığınmacıların geri dönüşlerinin kolaylaştırılması” taleplerinde bulundu.

Haberde, İran’ın da Suriye ve Türkiye arasında arabuluculuk girişimde bulunduğu ancak bu girişimin Moskova ve Şam’daki bazı çevreleri memnun etmediği belirtildi.
Moskova, Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyine düzenleyeceği askeri operasyonu durdurduğunu ve yetkililerin söylemlerini yumuşatmayı başardığını düşünüyor. Rusya’ya göre Türkiye, Suriye’deki askerlerini bir aşamada geri çekecek ancak o aşamaya henüz gelinmedi.

Mevcut durumda Moskova ve Türkiye’nin mutabık kaldıkları tek konunun, ayrılıkçı gruplara ve Kürtlere karşı mücadele etmek olduğu belirtiliyor. Bir Rus yetkili, “Eğer şu anki durum iki-üç yıl daha devam ederse Suriye’nin toprak bütünlüğünün sağlanması daha da zorlaşacak. Bu yüzden Rusya iki tarafın da talepleri ve ortak noktalarını önceleyen bir eylem planı üzerinde çalışıyor” diyerek öncelikleri arasında Türk tarafına bazı güvenlik garantileri verilmesi ve bunun karşılığında İdlib ve Halep-Lazkiye yolunda birtakım operasyonel düzenlemeler yapılmasının olduğunu söyledi. Bir diğer çözüm önerisi ise 1998 tarihli Adana Mutabakatı’nın bir benzeri üzerinde anlaşmaya varılmasını sağlamak.