Esad rejiminin son halkası: Beşar Esad nasıl lider oldu? Beşar Esad kimdir?
112
Ülkeyi uzun yıllardır demir yumrukla yöneten Beşar Esad’ın 61 yıllık Esad rejiminin son halkası olarak iktidara gelişi, Suriye’nin tarihini şekillendirdi. İç savaş, kimyasal silah kullanımı ve uluslararası izolasyonla anılan Esad dönemi sona erdi. Suriye halkı için yeni bir dönem başlıyor.
212
11 Eylül 1965’te Şam’da doğan Beşar Esad, Arap Fransız okulunda eğitim gördü ve genç yaşta Fransızca ve İngilizce öğrendi. Şam Üniversitesi’nde tıp eğitimi aldıktan sonra göz doktoru olarak çalışmaya başladı. 1992’de tıp eğitimini sürdürmek için Londra’ya gitti.
312
Ancak hayatının akışı, 1994 yılında ağabeyi Basil’in trafik kazasında hayatını kaybetmesiyle değişti. Babası Hafız Esad, liderlik için hazırladığı Basil’in ölümünün ardından Beşar’ı bu role hazırlamak zorunda kaldı. Londra’dan Şam’a çağrılan Beşar, hızla askeri ve siyasi eğitimlere başladı.
412
Beşar Esad, askeri akademide eğitim aldıktan sonra Cumhuriyet Muhafızları’nda albay rütbesiyle görev yaptı. Halk arasında popülaritesini artırmak için yolsuzlukla mücadele kampanyalarının başına getirildi. Modern bir lider imajı çizmek adına Suriye Bilgisayar Kurumu’nun başına geçti.
512
Babası Hafız Esad’ın 2000 yılında ölümüyle birlikte Suriye anayasası değiştirildi ve devlet başkanı olma yaşı 40’tan 34’e düşürüldü. Beşşar Esad, Baas Partisi’nin desteğiyle 10 Temmuz 2000’de devlet başkanı seçildi. Ancak bu seçim, ülkede iktidarın babadan oğula geçmesine yönelik eleştirileri de beraberinde getirdi.
612
İktidara geldiğinde, demokratik reformlar ve ekonomik kalkınma vaat eden Beşar Esad, kısa süreli bir liberalizasyon dönemi olan "Şam Baharı"nı başlattı. Ancak bu dönem kısa sürdü ve Esad, otoriter yönetimi tercih ederek babasının izinden gitmeye karar verdi.
712
Ekonomik reformlar, halkın geniş kesimlerinden çok Esad’ın yakın çevresine yarar sağladı. İnsan hakları ihlalleri ve ifade özgürlüğü üzerindeki baskılar arttı. 2011 yılında Arap Baharı dalgasının Suriye’ye sıçramasıyla Esad yönetimi, protestolara kanlı bir şekilde karşılık verdi.
812
2012 yılında ülke genelinde topyekûn bir iç savaş patlak verdi. Esad rejimi, muhaliflere karşı kimyasal silah kullanımı ve varil bombası saldırıları gibi katliamlarla uluslararası toplumun tepkisini çekti. Ancak Çin, Rusya ve İran’ın desteği sayesinde rejim ayakta kalmayı başardı.
912
Rusya’nın 2015 yılında savaşa doğrudan müdahil olması, rejimin muhaliflere karşı üstünlük sağlamasına olanak tanıdı. Ancak bu süreçte ülke ekonomisi çöktü, yüz binlerce kişi hayatını kaybetti ve milyonlarca Suriyeli mülteci durumuna düştü.
1012
2024 yılı, Beşşar Esad’ın iktidarının son bulduğu yıl olarak tarihe geçti. Muhalif grupların Şam’a girmesi ve Esad’ın başkenti terk etmesiyle birlikte Suriye’de yeni bir dönemin kapıları aralandı. Esad rejiminin düşüşü, ülke için hem bir son hem de yeni bir başlangıç anlamına geliyor.
1112
2000 yılında Esma Esad ile evlenen Beşşar Esad, üç çocuk babasıdır. Siyasi hayatının yanı sıra özel hayatında da sıkça gündeme gelen Esad, halk arasında hem eleştirilerin hem de tartışmaların odağı olmuştur.
1212
Esad rejiminin sona ermesi, Suriye için yeni bir başlangıcın habercisi oldu.