Prof. Dr. Sözbilir: Türkiye diri fay haritasının güncellenmesi 2028-2030 arasında tamamlanabilir

İzmir'deki Dokuz Eylül Üniversitesi'nin (DEÜ) Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi (DAUM) Müdürü ve Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, "Türkiye diri fay haritasının güncellenmesi ancak 2028-2030 yılları arasında tamamlanabilir. Bu harita tamamlandığında hem karada ve hem de denizdeki toplam diri fay sayısı Türkiye ölçeğinde 600'ü aşacaktır" dedi.

DAUM Müdürü ve Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü (MTA) tarafından güncellenen diri fay haritasına dikkat çekip, son verilere göre Türkiye ölçeğindeki fay segmenti sayısının 488 olarak kabul edilebileceğini söyledi.

Prof. Dr. Hasan Sözbilir, MTA diri fay haritasının güncellendiğini ancak basında çelişkili haberler çıktığını belirterek, açıklamalarda bulundu. Türkiye diri fay haritasının ilk kez 1992 yılında MTA tarafından yayınlandığını belirten Sözbilir, "Bu haritada 150 fay segmenti bulunuyordu. Bu harita yaklaşık 20 yıl sonra, Türkiye'deki tüm bilimsel çalışmalar dikkate alınarak, MTA tarafından 2011-2013 yılları arasında güncellendi.

Bu yeni haritaya göre 5.5-7.9 büyüklüğünde deprem üretme potansiyeline sahip diri fay segmenti sayısı, Türkiye ölçeğinde 485 olarak açıklanmıştı. Gelişen bilimsel çalışmalar ışığında her 10 yılda bir, diri fay haritasının güncellenmesi yönünde görüş birliğine varıldığından 2023 yılında mevcut diri fay haritası son 10 yıldaki bilimsel gelişmeler ışığında MTA tarafından güncellenmeye başlandı.

Bu kapsamda öncelikle 2013 yılında tamamlanmış olan diri fay haritası vektorel ve kmz olarak kamuoyu ile paylaşıldı. Bununla birlikte 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremleri sırasında gelişen yüzey kırığı haritalanarak bu haritaya aktarılmış oldu. Bu aktarımda görüldü ki, 6 Şubat depremleri sırasında gelişen yüzey kırığının büyük bir bölümü, 2013 yılında MTA'nın çizdiği haritadaki Doğu Anadolu Fayı'na ait fay segmentlerini kullanarak bu depremi gerçekleştirdi. Sadece Narlı tarafı, Yeşilyurt ve Antakya ya doğru yeni fay kollarının geliştiği veya mevcut fay segmentlerinin deprem sırasında büyüyerek kırıldığı söylenebilir" dedi.

Türkiye ölçeğindeki fay segmenti sayısı 488

Bunları yeni oluşan fay segmentleri sınıfında değerlendirdiğimizde, Türkiye ölçeğindeki fay segmenti sayısı 488 olarak kabul edilebilir. Bu kapsamda, İzmir özelinde 2013 yılında tanımlanmış fayların sayısında henüz bir değişim bulunmamaktadır. Bilindiği gibi İzmir il sınırları içinde diri fay ve potansiyel diri fay sınıfında 17 fay bulunmaktadır. Bu faylardan bir kısmı son 100 yüzyıldaki depremlerde örneğin 1928 Torbalı, 1949 Dikili, 1992 Doğanbey, 2005 Sığacık depremleri sırasında kırılmış durumda.

Sonuç olarak, Türkiye diri fay haritasının güncellenmesi, son 10 yıldaki bilimsel gelişmelerin değerlendirilerek bu haritalara aktarılmasına bağlıdır. Bu da hem ciddi bir bütçe gerektirir ve hem de en az 4-5 yıllık bir çalışma zamanına ihtiyaç duyar. Bu durumda 2013 yılında hazırlanmış olan Türkiye diri fay haritasının güncellenmesi ancak 2028-2030 yılları arasında tamamlanabilir. Bu harita tamamlandığında, hem karada ve hem de denizdeki toplam diri fay sayısı Türkiye ölçeğinde 600'ü aşacaktır. " dedi.