DEVA Partili Evrim Rızvanoğlu, COP29 öncesi iklim politikaları için TBMM’ye soru önergesi verdi

DEVA Partisi İstanbul Milletvekili Evrim Rızvanoğlu, Şubat 2025’te güncellenmesi gereken Türkiye’nin Ulusal Katkı Beyanları (NDC) öncesinde son zirve niteliği taşıyan COP29’a katılmak üzere Bakü’de bulunuyor. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı'nın gündemini değerlendiren Rızvanoğlu, iklim değişikliğinin Türkiye’ye etkileri, ulusal emisyon azaltım hedefleri ve sürdürülebilir kalkınma vizyonuna dair güçlü adımlar atılması gerektiğine işaret etti. Bu kapsamda Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na hitaben Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) kapsamlı bir soru önergesi sundu.

İklim krizinde 1,5 derece hedefi ve Türkiye’nin rolü

Rızvanoğlu, TBMM’ye sunduğu önergede iklim değişikliğinin yaşam üzerindeki tehditlerine dikkat çekerek, “İklim değişikliği, Türkiye gibi Akdeniz havzasındaki ülkeler üzerinde derin etkiler yaratmakta ve bu nedenle Paris İklim Anlaşması’ndaki 1,5°C hedefi bizim için hayati önem taşımaktadır,” ifadelerini kullandı. Rızvanoğlu, Türkiye’nin iklim politikalarının bu hedefe uygun olarak yeniden şekillendirilmesi gerektiğini vurgulayarak, küresel sıcaklık artışını sanayi öncesi seviyelere kıyasla 2°C’nin altında tutma ve mümkünse 1,5°C ile sınırlama amacının gerekliliğine işaret etti.

2053 net sıfır emisyon hedefinde uyumsuzluk eleştirisi

Türkiye’nin mevcut NDC’sinin 1,5°C hedefine ulaşmak için yetersiz kaldığını belirten Rızvanoğlu, Paris İklim Anlaşması'na taraf olan ülkelerin emisyon azaltım hedeflerini güçlendirme yükümlülüklerine dikkat çekti. Mevcut NDC’nin mutlak emisyon azaltımı yerine, 2020 seviyesine göre %32 artışa olanak tanıyan bir “artıştan azaltım” metodolojisini benimsediğini belirten Rızvanoğlu, bu yaklaşımın Türkiye’nin 2053 net sıfır emisyon hedefiyle uyumsuz olduğunu savundu.

Güçlü bir ulusal katkı beyanı için gereklilikler

Türkiye’nin Şubat 2025’e kadar güncelleyeceği Ulusal Katkı Beyanı’na dair Rızvanoğlu, yeni beyanın daha güçlü emisyon azaltım hedefleri içermesi gerektiğini belirtti. Fosil yakıtlardan uzaklaşma, yenilenebilir enerji yatırımlarının artırılması ve iklim değişikliğine uyum sağlayacak stratejilerin yer almasının önemine dikkat çekti. Türkiye’nin 2030’a kadar ormansızlaşmayı durdurma ve tersine çevirme hedefleri koyarak, ekosistem koruma stratejilerini uluslararası anlaşmalarla uyumlu hale getirmesi gerektiğini de vurguladı.

Rızvanoğlu Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’a şu soruları yöneltti:

1. Şubat 2025’te güncellemesi gereken Ulusal Katkı Beyanı (NDC) çerçevesinde, Türkiye'nin iklim hedeflerine ulaşmasını sağlamak için güçlü ve kapsayıcı bir hükümet politikası oluşturma yönündeki stratejik planlar nelerdir?
2. Paris Anlaşması'na uyumlu yeni bir sera gazı azaltım hedefi belirlenmesi konusundaki çalışmalar nelerdir? Bu hedef doğrultusunda emisyon azaltım politikaları hangi esaslara göre revize edilecektir? Bu azaltım mutlak bir azaltım olacak mıdır?
3. Net sıfır hedefine giden süreçte ara bir hedef olarak 2030 için mutlak azaltım hedefi koymayı düşünüyor musunuz?
4. Yeni Ulusal Katkı Beyanı (NDC)’nda, iklim değişikliğinin olumsuz etkilerine karşı ülkemizin dayanıklılığını artırmak amacıyla adaptasyon ve iklim felaketleri için risk azaltma stratejileri net olarak tanımlanacak mıdır?
5. Yeni Ulusal Katkı Beyanı (NDC), Enerji Bakanlığı'nın yeni yenilenebilir hedeflerini içerecek şekilde ve bu hedeflerle birlikte fosil yakıt kullanımının 2035'e kadar onunla tutarlı olarak azaltılması hedeflenerek mi hazırlanmıştır? Bu kapsamda, adil bir geçiş sürecinin sağlanmasına yönelik bir çalışmanız bulunmakta mıdır?
6. Yeni Ulusal Katkı Beyanı (NDC)'nda, arazi kullanımı, arazi kullanım değişikliği ve ormancılık (LULUCF) gibi sektörlerde emisyon azaltımları ve karbondioksit (CO2) uzaklaştırmaları net bir şekilde listelenecek midir? Bu alanlardaki hedeflerin şeffaf ve hesap verebilir bir şekilde izlenmesi nasıl sağlanacaktır?
7. Ekosistemlerin korunması ve restore edilmesi için 2030 yılına kadar ormansızlaşmanın durdurulması ve tersine çevrilmesi yönünde ülkemizin hangi adımları atması planlanmaktadır? Bu hedefler, uluslararası çerçevelerle nasıl uyumlu hale getirilecektir?
8. Mevcut Ulusal Katkı Beyanı (NDC)'nda 2038 yılında emisyon salımının tepe yapmasını öngörülmektedir. Buna göre 2053'te net sıfır emisyon olması için planınız nedir? Yeni Ulusal Katkı Beyanı (NDC)'nda aynı hedef devam ettirilecek midir?

(Aykan Kara)